ચાતુર્માસમાં, વિશ્વની લગામ ભોલેનાથ પાસે રહે છે. આવી સ્થિતિમાં શિવ કૈલાસ છોડીને બ્રહ્માંડ ચલાવવા પૃથ્વી પર આવે છે. ભગવાન ભોલેનાથ ચાતુર્માસમાં પૃથ્વી પર નિવાસ કરે છે.
અષાઢ માસની દેવશયની એકાદશીથી ચાતુર્માસનો પ્રારંભ થશે. ચાતુર્માસમાં, વિશ્વના રક્ષક ભગવાન વિષ્ણુ યોગ નિદ્રામાં રહે છે, તેમની નિદ્રા પાતાલમાં 4 મહિના સુધી રહે છે.
આવી સ્થિતિમાં ચાતુર્માસ દરમિયાન સંસારની લગામ ભોલેનાથના હાથમાં રહે છે. આ જ કારણ છે કે ચાતુર્માસમાં શિવ ઉપાસના વધુ ફળદાયી હોય છે.
એવી પૌરાણિક માન્યતા છે કે ચાતુર્માસના પ્રથમ મહિના શ્રાવણમાં, શિવ કૈલાસ છોડીને પૃથ્વી પર આવે છે અને અહીંથી બ્રહ્માંડનું સંચાલન કરે છે. ચાલો જાણીએ કે ચાતુર્માસમાં ભગવાન ભોલેનાથ પૃથ્વી પર ક્યાં રહે છે.
ચાતુર્માસ 2023 ક્યારે અને ક્યાં સુધી
ચાતુર્માસ 29 જૂન 2023 દેવશયની એકાદશીથી શરૂ થશે અને 23 નવેમ્બર 2023 ના રોજ દેવઉઠી એકાદશી પર સમાપ્ત થશે. આ વર્ષે અધિક માસના કારણે ચાતુર્માસ 5 મહિના સુધી ચાલશે.
ચાતુર્માસમાં શિવ અહીં પૃથ્વી પર રહે છે
પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, ચાતુર્માસના પ્રથમ મહિનામાં એટલે કે શ્રાવણમાં, શિવ પરિવાર ભારતમાં તેમના સાસરીના ઘરે રહે છે. શાસ્ત્રો અનુસાર, હરિદ્વારના કનખલમાં શિવનું સાસરું ઘર આવેલું છે, જ્યાં માતા સતી અને મહાદેવના લગ્ન દક્ષ મંદિરમાં થયા હતા. શિવજી સમગ્ર શ્રાવણ માસ દરમિયાન દક્ષેશ્વરના રૂપમાં કનખલમાં નિવાસ કરે છે. શિવજી દર વર્ષે તેમના સાસરે આવે છે તે વિશે એક ખૂબ જ રસપ્રદ વાર્તા પ્રચલિત છે.
આ ઘટના દેવી સતીના અગ્નિદાહ પછી બની હતી
શિવપુરાણ અનુસાર, દેવી સતીના પિતા દક્ષ પ્રજાપતિએ કનખલમાં એક પ્રસિદ્ધ યજ્ઞનું આયોજન કર્યું હતું, જેમાં ભોલેનાથને આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું ન હતું, પરંતુ તેમ છતાં દેવી સતી યજ્ઞમાં ગયા હતા. ત્યાં પિતા દક્ષે શિવ વિશે ઘણા ખરાબ શબ્દો કહ્યા. દેવી સતી પોતાના પતિના અપમાનને સહન ન કરી શક્યા અને યજ્ઞમાં પોતાનો પ્રાણ બલિદાન આપી દીધો. માતા સતીની આગ પર ભગવાન શિવના ગણ વીરભદ્રએ દક્ષ પ્રજાપતિનું માથું કાપી નાખ્યું હતું.
કૈલાસથી પૃથ્વી પર આવવાનું આ જ કારણ છે
દેવોના દેવ મહાદેવે તમામ દેવોની વિનંતી સાંભળીને રાજા દક્ષને બકરીનું માથું લગાવીને ફરીથી જીવન આપ્યું. રાજા દક્ષ પ્રજાપતિએ તેમના કૃત્ય માટે ભોલેનાથની માફી માંગી હતી અને ભગવાન શિવ પાસેથી વચન લીધું હતું કે તેઓ દર વર્ષે શ્રાવણ મહિનામાં અહીં નિવાસ કરશે, જેથી તેઓ તેમની સેવા કરી શકે. એવું માનવામાં આવે છે કે ત્યારથી ભગવાન શિવ ચાતુર્માસના પહેલા મહિનામાં પૃથ્વી પર આવે છે અને અહીંથી બ્રહ્માંડનું સંચાલન કરે છે.
(નોંધ: અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી ધાર્મિક માન્યતાઓ અને જાહેર માન્યતાઓ પર આધારિત છે, તેના માટે કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. સામાન્ય જનતાના હિતને ધ્યાનમાં રાખીને અહીં રજૂ કરવામાં આવી છે.)