પ્રસિદ્ધ શક્તિ સિદ્ધપીઠ શ્રી કાલીમઠ મંદિર સરસ્વતી નદીના કિનારે આવેલું છે, જે રૂદ્રપ્રયાગ જિલ્લામાં કેદારનાથના શિખરોથી ઘેરાયેલું છે. આ મંદિર સમુદ્ર સપાટીથી 1463 મીટરની ઉંચાઈ પર આવેલું છે. કાલીમઠ મંદિર પ્રણાલી અને આધ્યાત્મિક દ્રષ્ટિકોણથી, આ સ્થાન કામાખ્યા અને જ્વાલામુખી જેવી ખૂબ જ ઉચ્ચ ગુણવત્તાની છે.
ઉત્તરાખંડના રૂદ્રપ્રયાગ જિલ્લામાં 1319 મીટરની ઉંચાઈ પર પ્રખ્યાત કાશી વિશ્વનાથ મંદિર પવિત્ર ધામ કેદારનાથ માર્ગ પર ગુપ્તકાશી નગરમાં આવેલું છે.ગુપ્તકાશીમાં મણિકર્ણિકા કુંડ પણ છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે મણિકર્ણિકા કુંડમાં પડતી બે પાણીની ધારાઓ ગંગા અને યમુનાના રૂપમાં રહે છે.
સ્થાપત્ય શૈલીમાં કેદારનાથ મંદિર જેવા દેખાતા ત્રિયુગીનારાયણ મંદિરનું સૌથી મોટું આકર્ષણ અહીં પ્રજ્વલિત અખંડ જ્યોત છે. એવું માનવામાં આવે છે કે, આ મંદિરમાં શિવ-પાર્વતીના લગ્ન થયા હતા અને તે સમયથી આ જ્યોત પ્રજ્વલિત છે. તેથી જ તેને અખંડ ધૂની મંદિર પણ કહેવામાં આવે છે.’
રુદ્રપ્રયાગમાં આવેલ ઓમકારેશ્વર મંદિરનું પોતાનું આગવું ગૌરવ છે. દરિયાની સપાટીથી 1311 મીટરની ઉંચાઈ પર આવેલું ઉખીમઠના ઓમકારેશ્વર મંદિરને પ્રથમ કેદાર ભગવાન માનવામાં આવે છે. બીજા કેદાર ભગવાન મધ્યમેશ્વરની શિયાળુ બેઠક પણ ઉખીમઠમાં છે. તેને પંચગદ્દી સ્થળ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે
રુદ્રપ્રયાગ જિલ્લામાં આવેલું તુંગનાથ મંદિર વિશ્વનું સૌથી ઊંચું શિવ મંદિર છે. મંદિરના ઈતિહાસ સાથે જોડાયેલી પૌરાણિક કથા અનુસાર, મહાભારતના યુદ્ધ પછી પાંડવો પોતાના ભાઈઓ અને સંબંધીઓની હત્યાનો પસ્તાવો કરવા માટે ભગવાન શિવની શોધમાં હિમાલય પહોંચ્યા હતા.
(નોંધ: અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી ધાર્મિક માન્યતાઓ અને જાહેર માન્યતાઓ પર આધારિત છે, તેના માટે કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. સામાન્ય જનતાના હિતને ધ્યાનમાં રાખીને અહીં રજૂ કરવામાં આવી છે.)
