ભગવાનની ભક્તિ દર્શાવવા માટે પૂજા કરવામાં આવે છે અને તે પછી આરતીની વિધિ કરવામાં આવે છે. શું તમે જાણો છો કે આ બે શબ્દો એકબીજાથી કેવી રીતે અલગ છે અને તેમનું મહત્વ શું છે?
હિન્દુ ધર્મમાં પૂજાનું વિશેષ મહત્વ છે. પૂજા દ્વારા લોકો ભગવાન પ્રત્યે આદર અને આદર વ્યક્ત કરે છે અને પરિણામે તેમની મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે. લોકો દિવસ પ્રમાણે દરેક ભગવાનની પૂજા કરે છે અને તેમના આશીર્વાદ મેળવે છે.
સામાન્ય રીતે લોકો કોઈ પણ ભગવાનની પૂજા કર્યા પછી આરતી કરે છે, જેથી કરીને તેમને પૂજાનું સંપૂર્ણ ફળ મળે. શું તમે જાણો છો પૂજા અને આરતીમાં ફરક છે. લોકો આહ્વાન, પ્રાર્થના, ગીતો અને ધાર્મિક વિધિઓ દ્વારા પૂજા કરે છે જે ભગવાન, ભાવના અથવા દૈવીના અન્ય પાસાને આદર બતાવવાનો પ્રયાસ કરે છે.
કોઈપણ ઉપાસનાનો એક આવશ્યક ભાગ એ પરમાત્મા સાથે આધ્યાત્મિક જોડાણ છે. આવો, જ્યોતિષાચાર્ય ડૉ. આરતી દહિયાજી પાસેથી પૂજા અને આરતી વચ્ચેના સંબંધ અને તેના મહત્વ વિશે જાણીએ.
ભગવાનની પૂજા શું છે
પૂજાનો અર્થ થાય છે ભગવાન પ્રત્યેની ભક્તિ અને આદર. એવું માનવામાં આવે છે કે પૂજાની ઉત્પત્તિ ભગવાન પ્રત્યે આદર દર્શાવવા માટે થઈ હતી. પૂજા શબ્દનો ઉપયોગ વિવિધ રીતે કરવામાં આવે છે, જેમાં ફૂલો, ફળો, પાંદડા, ચોખા, મીઠાઈઓ અને પાણીના સાદા પ્રસાદથી લઈને ઘરો અથવા મંદિરોમાં દેવી-દેવતાઓની પૂજા સુધીનો સમાવેશ થાય છે.
હિંદુઓમાં પૂજા એક આવશ્યક સંસ્કાર માનવામાં આવે છે અને તેના વિના વ્યક્તિને શાંતિ મળતી નથી.
પૂજાનું મહત્વ
હિંદુ ધર્મમાં પૂજા એ દૈવી પૂજાનું સૌથી લોકપ્રિય સ્વરૂપ છે. તે ક્યાં તો વ્યક્તિઓ દ્વારા અથવા જૂથોમાં પ્રત્યક્ષ રીતે ઉપાસક દ્વારા અથવા આડકતરી રીતે પૂજારી વતી પૂજારી દ્વારા કરવામાં આવે છે. તે તમામ હિંદુ મંદિરોમાં પણ સાર્વત્રિક રીતે પ્રચલિત છે.
પૂજા કરવાથી મનને શાંતિ મળે છે અને શરીરને અનેક અવરોધોથી મુક્તિ મળે છે. તે ભગવાન સાથે જોડાણનો એક માર્ગ છે અને ભક્ત અને ભગવાન વચ્ચે અનન્ય સંબંધ બનાવવામાં મદદ કરે છે.
ભગવાનની આરતી શું છે
પરંપરાગત રીતે હિંદુ ઘરમાં સવારે અને સાંજે આરતી કરવામાં આવે છે. આરતીમાં એક દીવામાં નાની જ્યોત પ્રગટાવીને દેવતાની ફરતે ફેરવવામાં આવે છે, જેનાથી મન પ્રસન્ન થાય છે અને પૂજા પૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
આરતીની વિધિ પ્રકાશના પ્રકાશથી અંધકારને દૂર કરે છે, ધૂપની લાકડીઓ સુગંધ ફેલાવે છે, આરતીની સાથે ઘંટ વગાડવામાં આવે છે, તાળીઓ વગાડવામાં આવે છે અને ખાસ આરતી ગાવામાં આવે છે. આરતી આપણને ભગવાનની મહાનતાની યાદ અપાવે છે, કારણ કે આપણે જે જ્યોત ખસેડીએ છીએ તે બ્રહ્માંડનું પ્રતીક છે.
પૂજા પછી આરતી શા માટે જરૂરી છે
કોઈપણ પૂજાનું સમાપન હંમેશા આરતી સાથે કરવામાં આવે છે જેથી પૂજાનું સંપૂર્ણ ફળ પ્રાપ્ત થઈ શકે. આરતી સૂચવે છે કે પૂજા પૂર્ણ અને પૂર્ણ થઈ ગઈ છે. આરતી સાથે આપણે આપણી સુખાકારી અને આપણી આસપાસના લોકોની સુખાકારી માટે પ્રાર્થના કરીએ છીએ અને તે ભગવાન પ્રત્યેની આપણી ભક્તિ દર્શાવવાનો શ્રેષ્ઠ માર્ગ માનવામાં આવે છે.
આરતીને હિંદુ ધાર્મિક વિધિ માનવામાં આવે છે જે ભગવાન પ્રત્યેનો પ્રેમ દર્શાવવાની એક સરળ રીત માનવામાં આવે છે.
આરતીનું મહત્વ
આરતી વ્યક્તિની આત્મશક્તિ વધારે છે. પરિવારમાં એકતા લાવે છે. તે માનસિક તણાવને દૂર કરે છે અને પર્યાવરણની નકારાત્મક ઉર્જા દૂર કરે છે. જ્યારે આરતી દરમિયાન ઘી પ્રગટાવવામાં આવે છે, ત્યારે વાતાવરણ પ્રકાશિત થાય છે અને સકારાત્મક બને છે.
શું છે નિષ્ણાતનો અભિપ્રાય
પ્રાચીન સમયમાં હિન્દુઓ આરતીને બદલે સંધ્યાવાદ કરતા હતા. પણ પછી થોડા સમય પછી પૂજાનું સ્વરૂપ વિકસ્યું. વ્યક્તિ તે કરે છે જેમાં તેને વિશ્વાસ હોય છે. પૂજા કોઈ પણ દેવતાની હોય છે અને આરતીના અનેક પ્રકાર છે જેમ કે મંગલ આરતી, પૂજા આરતી, ધૂપ આરતી, ભોગ આરતી. પૂજા પછી આરતી જરૂરી છે.
વાસ્તવમાં, પૂજા અને આરતી બંનેને ભગવાનને પ્રસન્ન કરવા માટે જરૂરી વિધિ માનવામાં આવે છે અને બંને એકબીજાથી અલગ હોવાનું કહેવાય છે.
(નોંધ: અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી ધાર્મિક માન્યતાઓ અને જાહેર માન્યતાઓ પર આધારિત છે, તેના માટે કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. સામાન્ય જનતાના હિતને ધ્યાનમાં રાખીને અહીં રજૂ કરવામાં આવી છે.)
