આચાર્ય ચાણક્યએ ચાણક્ય નીતિમાં ધર્મનું મહત્વ ખૂબ જ સારી રીતે સમજાવ્યું છે. આચાર્યના મતે ધાર્મિક કાર્યોને હંમેશા યાદ કરવામાં આવે છે. કોઈપણ વ્યક્તિના મૃત્યુ પછી પણ તેના દ્વારા કરવામાં આવેલ સારા કાર્યો હંમેશા યાદ કરવામાં આવે છે. આચાર્ય ચાણક્યએ આ શ્લોકોમાં તેનો ઉલ્લેખ કર્યો છે.
मृत्युरपि धर्मिष्ठं रक्षति
આચાર્ય ચાણક્યના મતે, મૃત્યુ પણ આ દુનિયામાંથી ધાર્મિક વ્યક્તિઓને સંપૂર્ણપણે મિટાવી શકતું નથી.
મૃત્યુ પછી પણ માણસ જીવતો રહે છે, કારણ કે તેના કાર્યો ધર્મને કારણે થાય છે. તેમનું નામ અમર છે, કારણ કે જીવન અને મૃત્યુના ચક્રથી પણ ધર્મનો નાશ થઈ શકતો નથી.
तत्र धर्मावमतिर्महती प्रसज्येत
આચાર્ય ચાણક્યના મતે જ્યારે ધર્મ વિરુદ્ધ પાપ વધુ પ્રબળ બને છે ત્યારે ધર્મનું અપમાન થવા લાગે છે. મતલબ કે જગતમાં જ્યારે પાપી કાર્યોનું વર્ચસ્વ હોય છે, ત્યારે ધર્મનો દ્વેષ કરનારા અસુરો ધર્મનું અપમાન કરે છે, એટલે કે પુણ્યશાળી લોકો ભોગવે છે. વિશ્વના ઈતિહાસમાં જ્યારે પણ આવી ઘટનાઓ શરૂ થઈ છે અને જ્યારે ખરાબ કાર્યોનો અતિરેક થયો છે, ત્યારે જગતમાં આવા મહાપુરુષનો જન્મ થયો છે, જે ધર્મની સ્થાપના કરે છે –
“यदा यदा हि धर्मस्य ग्लानिर्भवति भारत
अभ्युत्थानमधर्मस्य तदात्मानं सृजाम्यहम्।”
ભગવાન કૃષ્ણ પણ ગીતામાં આ શબ્દોની પુષ્ટિ કરે છે. આચાર્ય ચાણક્યએ કહ્યું છે કે ધર્મ વિરુદ્ધ પાપીઓનું કડક વર્તન તેમના પોતાના વિનાશનું સૂચક છે. આ તેમનો નાશ કરે છે. જ્યારે માણસનો વિનાશ કે કોઈ પ્રકારનું નુકસાન થવાની સંભાવના હોય ત્યારે તેના મનમાં ધર્મ વિરુદ્ધના વિચારો ઉદ્ભવે છે.
જો તમને આ લેખ પસંદ આવ્યો હોય, તો પછી તેને શેર કરવાનું ભુલશો નહીં. આવા વધુ લેખો વાંચવા માટે ગુજરાતી જાગરણ સાથે જોડાયેલા રહો.
(નોંધ: અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી ધાર્મિક માન્યતાઓ અને જાહેર માન્યતાઓ પર આધારિત છે, તેના માટે કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. સામાન્ય જનતાના હિતને ધ્યાનમાં રાખીને અહીં રજૂ કરવામાં આવી છે.)
