સનાતન ધર્મમાં થતી કોઈ પણ પૂજામાં તમે ધ્યાનથી જોયું હોય તો થાળી, વાટકી, કળશ, લોટા અને આચમની જેવા તાંબાના વાસણોનો ઉપયોગ થાય છે. હિન્દુ પૂજામાં તાંબાના વાસણોનું વિશેષ મહત્વ સમજાવવામાં આવ્યું છે, પરંતુ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે પૂજામાં તાંબાના વાસણોનો ઉપયોગ શા માટે કરવામાં આવે છે? જો નહીં, તો ચાલો જાણીએ પૂજામાં તાંબાના વાસણોનું આટલું મહત્વ કેમ હોય છે?
તાંબાના વાસણનું શાસ્ત્રીય મહત્વ
શાસ્ત્રો અનુસાર તાંબાના વાસણો સંપૂર્ણ શુદ્ધ માનવામાં આવે છે. કારણ કે તાંબાના વાસણો બનાવવામાં અન્ય કોઈ ધાતુનો ઉપયોગ થતો નથી. તાંબાના વાસણના મહત્વ વિશે વરાહ પુરાણમાં એક શ્લોક લખવામાં આવ્યો છે.
શ્લોક:
तत्ताम्रभाजने मह्म दीयते यत्सुपुष्कलम्। अतुला तेन मे प्रीतिर्भूमे जानीहि सुव्रते।
माँगल्यम् च पवित्रं च ताम्रनतेन् प्रियं मम। एवं ताम्रं समुतपन्नमिति मे रोचते हि तत्। दीक्षितैर्वै पद्यार्ध्यादौ च दीयते।
જેનો અર્થ એ છે કે તાંબુ ભગવાનને સૌથી વધુ શુભ, શુદ્ધ અને સૌથી પ્રિય છે.
તાંબુ નકારાત્મક ઉર્જા દૂર કરે છે
શાસ્ત્રો અનુસાર તાંબાના વાસણોનો ઉપયોગ કરવાથી નકારાત્મક ઉર્જા દૂર થાય છે, કારણ કે તાંબાને સૂર્યની ધાતુ કહેવામાં આવે છે. ભગવાન સૂર્ય નારાયણ સમગ્ર પ્રકૃતિમાં ઊર્જાના વાહક છે અને તાંબાના વાસણો તેમને પ્રિય છે, તેથી તેના ઉપયોગથી નકારાત્મક ઊર્જા દૂર થાય છે.
તાંબાની દંતકથા
વરાહ પુરાણ અનુસાર ગુડાકેશ નામનો એક રાક્ષસ હતો. પરંતુ તે ભગવાન વિષ્ણુના પરમ ભક્ત હતા. તે પ્રભુને પ્રસન્ન કરવા ઘણી તપસ્યા કરતો હતો. એકવાર ભગવાન વિષ્ણુએ ગુડાકેશ રાક્ષસની કઠોર તપસ્યાથી પ્રસન્ન થઈને તેને વરદાન માંગવા કહ્યું. રાક્ષસ ગુડાકેશે વરદાનમાં કહ્યું કે હે ભગવાન, હું તમારા સુદર્શન ચક્રથી મૃત્યુ પામું અને મૃત્યુ પછી મારું આખું શરીર તાંબાનું થઈ જાય, જે વિશ્વની પવિત્ર ધાતુ છે. ત્યારપછી તે ધાતુમાંથી તાંબાના કેટલાક વાસણો બનાવવા જોઈએ જેનો ઉપયોગ હંમેશા તમારી પૂજામાં કરવો જોઈએ. આ વાસણોનો ઉપયોગ કરનારાઓ પર તમારા આશીર્વાદ રહે. ભગવાન વિષ્ણુએ રાક્ષસ ગુડાકેશ પાસેથી વરદાન સ્વીકાર્યું અને સુદર્શન ચક્રથી રાક્ષસના શરીરના ટુકડા કરી નાખ્યા. ગુડાકેશના માંસમાંથી તાંબુ, તેના લોહીમાંથી સોનું, તેના હાડકામાંથી ચાંદી વગેરે પવિત્ર ધાતુઓ બનાવવામાં આવી હતી. અહીં તાંબાની ઉત્પત્તિ અને ભગવાનની પૂજા માટે તાંબાના વાસણોનો ઉપયોગ કેમ કરવામાં આવે છે તેનું કારણ છે.
તાંબા સાથે સંબંધિત વૈજ્ઞાનિક માન્યતા શું છે?
તાંબાના સ્વાસ્થ્ય લાભો વૈજ્ઞાનિક સંશોધન દ્વારા સાબિત થયા છે. તાંબામાં એન્ટિમાઇક્રોબાયલ, એન્ટિઓક્સિડન્ટ અને એન્ટિ-કાર્સિનોજેનિક મિનરલ્સ હોય છે, જે સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક હોવાનું જાણવા મળ્યું છે. તાંબાના વાસણમાં રાખેલ પાણી પીવાથી સ્વાસ્થ્યને ઘણા ફાયદા થાય છે.
તાંબાના વાસણો ક્યા ન વાપરવા જોઈએ
જો કે પૂજાના કામ માટે તાંબાને ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે, પરંતુ તાંબાના વાસણમાં દૂધ ક્યારેય ન રાખવું જોઈએ. ભગવાન શિવના રૂદ્રાભિષેકની જેમ તાંબાના વાસણમાં રાખેલા દૂધથી કરવામાં આવતું નથી.
(નોંધ: અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી ધાર્મિક માન્યતાઓ અને જાહેર માન્યતાઓ પર આધારિત છે, તેના માટે કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. સામાન્ય જનતાના હિતને ધ્યાનમાં રાખીને અહીં રજૂ કરવામાં આવી છે.)
