સનાતન ધર્મમાં ચંદ્રને ખૂબ જ પૂજનીય દેવ માનવામાં આવે છે. ચંદ્રદેવના જન્મની વાર્તાઓ પણ અલગ-અલગ મળી રહે છે. જ્યોતિષમાં ચંદ્રને મનનો કારક કહેવામાં આવે છે. આજે ચંદ્રયાન 3 ચંદ્ર પર સોફ્ટ લેન્ડિંગ કરવાનું છે, તે સમયે આવો જાણીએ કે ચંદ્ર દેવની ઉત્પત્તિ કેવી રીતે થઇ હતી અને તેની પાછળ પૌરાણિક કથા કઇ છે.
મત્સ્ય અને અગ્નિ પુરાણ અનુસાર, જ્યારે બ્રહ્માજીએ બ્રહ્માંડની રચના કરવાનું વિચાર્યું, ત્યારે તેમણે સૌથી પહેલા પોતાના માનસિક સંકલ્પથી માનસ પુત્રોની રચના કરી.
તેમાંથી એક માનસ પુત્ર ઋષિ અત્રિના લગ્ન કર્દમની પુત્રી અનુસુયા સાથે થયા હતા, જેમાંથી ત્રણ પુત્રો દુર્વાસા, દત્તાત્રેય અને સોમનો જન્મ થયો હતો. સોમએ ચંદ્રનું એક જ નામ છે.
પદ્મ પુરાણમાં ચંદ્રના જન્મનો બીજો અહેવાલ આપવામાં આવ્યો છે. બ્રહ્માએ તેમના માનસ પુત્ર અત્રિને બ્રહ્માંડનો વિસ્તાર કરવાનો આદેશ આપ્યો. મહર્ષિ અત્રિએ અનુત્તર નામની તપસ્યા શરૂ કરી. ગરમીના સમયગાળા દરમિયાન એક દિવસ મહર્ષિની આંખોમાંથી પાણીના થોડા ટીપા ટપક્યા જે ખૂબ જ તેજસ્વી હતા. દિશાઓ સ્ત્રીના રૂપમાં આવી અને પુત્ર પ્રાપ્તિની ઈચ્છા સાથે તે ટીપાંનો સ્વીકાર કર્યો જે તેના ઉદરમાં ગર્ભના રૂપમાં સ્થાન પામ્યા હતા. પરંતુ દિશાઓ તે તેજસ્વી ગર્ભને પકડી શકી નહીં અને તેનો ત્યાગ કર્યો. તે ત્યજી દેવાયેલા ગર્ભને બ્રહ્માએ પુરૂષ સ્વરૂપ આપ્યું જે ચંદ્રના નામથી પ્રસિદ્ધ થયા. દેવતાઓ, ઋષિઓ અને ગંધર્વો વગેરેએ તેમની સ્તુતિ કરી. તેમના મહિમાથી પૃથ્વી પર દૈવીઓ ઉત્પન્ન થઈ. બ્રહ્માજીએ ચંદ્રને નક્ષત્ર, વનસ્પતિ, બ્રાહ્મણ અને તપના સ્વામી તરીકે નિયુક્ત કર્યા.
ચંદ્રના લગ્ન દક્ષ પ્રજાપતિની 27 કન્યાઓ સાથે થયા હતા, જેમાંથી ઘણા પ્રતિભાશાળી પુત્રોનો જન્મ થયો હતો. આ 27 કન્યાઓને નક્ષત્ર તરીકે ઓળખાય છે અને આ તમામ નક્ષત્રોમાંથી પસાર થયા ચંદ્ર પસાર થયા બાદ એક ચંદ્ર માસ પૂર્ણ થાય છે.
(નોંધ: અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી ધાર્મિક માન્યતાઓ અને જાહેર માન્યતાઓ પર આધારિત છે, તેના માટે કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. સામાન્ય જનતાના હિતને ધ્યાનમાં રાખીને અહીં રજૂ કરવામાં આવી છે.)
