મહિલાઓ તેમના પતિના લાંબા આયુષ્યની પ્રાર્થના કરવા માટે હરતાલિકા ત્રીજનું વ્રત રાખે છે. આ ત્રીજ પર ભગવાન શિવ અને માતા પાર્વતીની વિશેષ પૂજા કરવામાં આવે છે. દર વર્ષે ભાદ્રપદ માસના શુક્લ પક્ષની તૃતીયા તિથિના રોજ હરતાલિકા ત્રીજનું વ્રત રાખવામાં આવે છે. આ વખતે સોમવારના દિવસે હરતાલિકા ત્રીજનો દિવસ હોવાથી ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે.
સાથે જ હરતાલિકા ત્રીજના દિવસે વ્રતની કથાનો પાઠ કરવો જરૂરી માનવામાં આવે છે.
માતા ગૌરાનો જન્મ માતા પાર્વતીના રૂપમાં હિમાલયના ઘરે થયો હતો. બાળપણથી જ માતા પાર્વતી ભગવાન શિવને પોતાના પતિ તરીકે મેળવવા માંગતા હતા અને આ માટે તેમણે કઠોર તપસ્યા પણ કરી હતી. પાર્વતીએ 12 વર્ષ સુધી ઉપવાસ કરી તપસ્યા કરી.
એક દિવસ નારદજી આવ્યા અને પાર્વતીના પિતા હિમાવનને કહ્યું કે પાર્વતીની કઠોર તપસ્યાથી પ્રસન્ન ભગવાન વિષ્ણુ તેમની પુત્રી સાથે લગ્ન કરવા માંગે છે. નારદ મુનિજીની વાત સાંભળીને મહારાજ હિમવાન ખૂબ પ્રસન્ન થયા. બીજી બાજુ, નારદ મુનિ ભગવાન વિષ્ણુની સામે ગયા અને કહ્યું કે રાજા હિમાવન તમારા લગ્ન તેમની પુત્રી પાર્વતી સાથે કરાવવા માંગે છે. ભગવાન વિષ્ણુએ પણ આને મંજૂરી આપી હતી.
પછી નારદજી પાર્વતી પાસે ગયા અને કહ્યું કે તમારા પિતાએ ભગવાન શ્રીહરિવિષ્ણુ સાથે તમારા લગ્ન નક્કી કર્યા છે. આ સાંભળીને પાર્વતી ખૂબ જ નિરાશ થઈ ગયા અને તેમની સખીઓને તેમને એકાંતવાળા ગુપ્ત સ્થાન પર લઈ જવા વિનંતી કરી.
પાર્વતીની ઈચ્છા મુજબ તેની સખીઓએ પાર્વતીને તેના પિતાની નજરથી બચાવી અને ગાઢ નિર્જન જંગલમાં સ્થિત એક ગુફામાં લઇ ગયા. અહીં રહીને પાર્વતીએ ભગવાન શિવને પતિના રૂપમાં મેળવવા માટે કઠોર તપસ્યા શરૂ કરી, જેના માટે તેમણે રેતીના શિવલિંગની સ્થાપના કરી.
યોગાનુયોગ, તે દિવસે હસ્ત નક્ષત્રમાં ભાદ્રપદ શુક્લ તૃતીયાનો હતો, જ્યારે પાર્વતીએ શિવલિંગની સ્થાપના કરી હતી. આ દિવસે નિર્જળ ઉપવાસ કરતી વખતે પાર્વતીએ રાત્રે જાગરણ પણ કર્યું હતું. ભગવાન શિવ તેમની કઠોર તપસ્યાથી પ્રસન્ન થયા અને પાર્વતીને તેમની મનોકામના પૂર્ણ કરવા આશીર્વાદ આપ્યા. બીજા દિવસે, પાર્વતીએ સખીઓ સાથે ઉપવાસ તોડ્યો અને પૂજાની બધી સામગ્રી ગંગા નદીમાં પધરાવી.
બીજી બાજુ, પાર્વતીના પિતા ભગવાન વિષ્ણુને તેમની પુત્રી સાથે લગ્ન કરવાનું વચન આપ્યા પછી તેમની પુત્રી ઘર છોડવાથી ચિંતિત હતા. પછી તેઓ પાર્વતીને શોધતા શોધતા તે જગ્યાએ પહોંચ્યા. પાર્વતીએ પિતાને ઘર છોડવાનું કારણ જણાવ્યું અને ભગવાન શિવ સાથે લગ્ન કરવાના તેના સંકલ્પ અને ભગવાન શિવ દ્વારા આપેલા વરદાન વિશે જણાવ્યું. પછી પિતા મહારાજ હિમાલયે ભગવાન વિષ્ણુ પાસે ક્ષમા માંગી અને તેમની પુત્રીના લગ્ન ભગવાન શિવ સાથે કરવા સંમત થયા.
(નોંધ: અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી ધાર્મિક માન્યતાઓ અને જાહેર માન્યતાઓ પર આધારિત છે, તેના માટે કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. સામાન્ય જનતાના હિતને ધ્યાનમાં રાખીને અહીં રજૂ કરવામાં આવી છે.)
