નવરાત્રિ દરમિયાન માતા દુર્ગાની વિશેષ પૂજા કરવામાં આવે છે. આ દરમિયાન પૂજાના મહત્વની સાથે હવનને પણ વિશેષ માનવામાં આવે છે. હવન વિના પૂજા પૂર્ણ થતી નથી. ચાલો જાણીએ તેનું શું મહત્વ રહેલું છે. કોઈપણ પૂજામાં હવન કરવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જો પૂજાની સાથે હવન કરવામાં આવે તો તે પૂજાનું બમણું ફળ આપે છે. તેથી, હવનને કોઈપણ પૂજા અને તહેવારની મુખ્ય વિધિ માનવામાં આવે છે.
હિંદુ સંસ્કૃતિમાં હવનની હંમેશા મહત્વની ભૂમિકા રહી છે. ખાસ કરીને નવરાત્રિ દરમિયાન હવનનું પોતાનું મહત્વ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જો તમે નવ દિવસ ઉપવાસ કરો છો અને માતાના વિવિધ સ્વરૂપોની પૂજા કરો છો તો અષ્ટમી અથવા નવમી તિથિ પર હવન કરવો ફરજિયાત માનવામાં આવે છે.
હવન ઘરમાં સુખ-સમૃદ્ધિ લાવવાની સાથે સાથે આસપાસના વાતાવરણને પણ શુદ્ધ કરે છે. ચાલો જાણીએ લાઈફ કોચ અને જ્યોતિષ શીતલ શાપરિયા જી પાસેથી નવરાત્રિ દરમિયાન હવનનું મહત્વ અને તેનાથી શું પરિણામ મેળવી શકાય છે.
હવન શબ્દનો અર્થ
‘હવન’ શબ્દ સંસ્કૃત શબ્દ ‘હોમ’ પરથી આવ્યો છે, જેનો અર્થ થાય છે અગ્નિમાં મૂકવું, અર્પણ કરવું અને બલિદાન આપવું. હિન્દુ સંસ્કૃતિમાં, હવન, જેને ‘યજ્ઞ’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે ભગવાનની ભક્તિ સાથે સંકળાયેલ છે. તે એક ખાસ પ્રસંગ પર સામાન્ય રીતે કેરીના લાકડા, અગરબત્તીઓ, કપૂર, ઘી અને અન્ય જરૂરી સામગ્રી સાથે કરવામાં આવતી ધાર્મિક વિધિ છે. આમાં હવનકુંડમાં અગ્નિ પ્રગટાવવામાં આવે છે અને મંત્રોચ્ચાર કરતી વખતે તેમાં હવન સામગ્રી નાખવામાં આવે છે.
નવરાત્રિ દરમિયાન હવનનું શું મહત્વ છે?
કોઈપણ નવરાત્રિની સપ્તમી, અષ્ટમી કે નવમી તિથિની પૂજાનું ઘણું મહત્વ છે. આ દિવસે લોકો સંપૂર્ણ વિધિથી પૂજા કરે છે. સામાન્ય રીતે નવમી તિથિ પર હવન સાથે પૂજા સમાપ્ત થાય છે. હિંદુ માન્યતાઓ અનુસાર ચૈત્ર કે શારદીય નવરાત્રિ દરમિયાન હવન કરવું ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે હવન પછી જ તમારી નવરાત્રિની પૂજા પૂર્ણ થાય છે અને તમને પૂજાનું સંપૂર્ણ ફળ મળે છે. નવરાત્રિ દરમિયાન હવન કરવાથી દેવી દુર્ગા પ્રસન્ન થાય છે અને તમામ મનોકામનાઓ પૂર્ણ કરે છે. ઘરની સુખ-સમૃદ્ધિ અને કોઈપણ નકારાત્મક શક્તિથી બચવા માટે નવરાત્રિ દરમિયાન હવન કરવું જરૂરી માનવામાં આવે છે.
નવરાત્રીમાં હવનનું મહત્વ
જ્યોતિષ શાસ્ત્ર અનુસાર જો તમે નવરાત્રિ દરમિયાન હવન કરો છો તો તેનાથી ઘરની આર્થિક સમસ્યાઓ દૂર થાય છે. ઘણી વખત એવું બને છે કે મહેનત કર્યા પછી પણ તમને સફળતા નથી મળતી.
આવી સ્થિતિમાં જો તમે યોગ્ય અનુષ્ઠાન સાથે હવન કરો છો, તો તમને ઘણી સમસ્યાઓથી રાહત મળી શકે છે અને તમારી આર્થિક સમસ્યાઓનો પણ અંત આવે છે. આ સાથે હવન કરવાથી ઘરમાં સુખ-શાંતિ પણ જળવાઈ રહે છે અને હવન દરમિયાન કેરીના લાકડાનો ઉપયોગ કરવાથી આસપાસનું વાતાવરણ પણ શુદ્ધ રહે છે.
જો તમારા લગ્નજીવનમાં અવરોધો આવે તો નવરાત્રિ દરમિયાન નવમી તિથિ પર હવન કરવું વિશેષ ફળદાયી છે.
મંત્રોચ્ચાર સાથે હવન કરો
કેટલાક વિશેષ મંત્રોના જાપ કરીને હવનની શરૂઆત કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. જ્યોતિષ શાસ્ત્રમાં કહેવાયું છે કે હવન કરતી વખતે સૌ પ્રથમ “ઓમ અગ્ન્યેય નમઃ સ્વાહા” નો જાપ કરીને અગ્નિમાં પ્રસાદ ચઢાવો અને પછી ‘ઓમ ગણેશાય નમઃ સ્વાહા’ અને ગાયત્રી મંત્રના 108 વાર જાપ કરીને હવન કરો. આ રીતે યજ્ઞની સામગ્રી ચઢાવીને હવન કરવામાં આવે છે.
નવરાત્રિમાં કયા દિવસે હવન કરવામાં આવે છે?
નવરાત્રિનો આઠમો દિવસ એટલે કે મહાગૌરીનો દિવસ હવન માટે ખૂબ જ ખાસ માનવામાં આવે છે. આ દિવસે મહાગૌરીની પૂજાની સાથે કન્યા પૂજા પણ કરવામાં આવે છે અને જો તમે તેની સાથે હવન કરો છો તો તમને શુભ ફળ મળે છે. તે જ સમયે, નવમી તિથિ પર હવન પણ ખૂબ જ વિશેષ માનવામાં આવે છે અને આ દિવસથી નવરાત્રિ સમાપ્ત થાય છે.
વાસ્તવમાં હવનનો સંબંધ કન્યા પૂજન સાથે છે. જો તમે અષ્ટમી તિથિ પર હવન કરો છો, તો તમારે આ દિવસે હવન કરવો જોઈએ અને જે લોકો નવમી તિથિ પર કન્યા પૂજા કરે છે તેમને નવમી પર હવન કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.
નવરાત્રિ દરમિયાન કોઈ શુભ સમય અને તારીખે હવન કરવું વિશેષ ફળદાયી માનવામાં આવે છે. તેથી હવન કરો અને ઘરમાં શાંતિ જાળવી રાખો.
(નોંધઃ આ લેખ પ્રચલિત માન્યતાઓ પર આધારિત છે. તેના કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. લોકોની જાણકારી માટે તેને અહીં રજૂ કરવામાં આવ્યો છે.)
