આ વર્ષે ભાદરવા મહિનાના શુક્લ પક્ષની દ્વાદશી તિથિ 26 સપ્ટેમ્બરે સવારે 5 વાગ્યે શરૂ થઈ રહી છે અને 27 સપ્ટેમ્બરના રોજ સવારે 1:45 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. આવી સ્થિતિમાં 26 સપ્ટેમ્બરે જ વામન જયંતિનું વ્રત કરવામાં આવશે. એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન વિષ્ણુએ સ્વર્ગના રાજપાઠને ફરી મેળવવા અને પ્રહલાદના પૌત્ર અત્યંત શક્તિશાળી રાક્ષસ રાજા બલિના અભિમાનને તોડવા વામન અવતાર લીધો હતો.આવો જાણીએ શું છે આ સાથે જોડાયેલી પૌરાણિક કથા.
વામન જયંતિ ભાદ્રપદ મહિનાના શુક્લ પક્ષની દ્વાદશી તિથિએ ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુએ પૃથ્વી પર વામન અવતારમાં જન્મ લીધો હતો. વામન દેવને ભગવાન વિષ્ણુનો પાંચમો અવતાર માનવામાં આવે છે. આ દિવસે વ્રત રાખવાનું વિશેષ મહત્વ છે. જે વ્યક્તિ વ્રત રાખે છે અને સાચા મનથી વામનદેવની પૂજા કરે છે તેને બધા પાપોમાંથી મુક્તિ મળે છે અને ઘરમાં સુખ-સમૃદ્ધિનો વાસ થાય છે.
આ વર્ષે ભાદરવા મહિનાના શુક્લ પક્ષની દ્વાદશી તિથિ 26 સપ્ટેમ્બરે સવારે 5 વાગ્યે શરૂ થઈ રહી છે અને 27 સપ્ટેમ્બરના રોજ સવારે 1:45 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. આવી સ્થિતિમાં 26 સપ્ટેમ્બરે જ વામન જયંતિનું વ્રત કરવામાં આવશે. એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન વિષ્ણુએ સ્વર્ગના રાજપાઠને ફરી મેળવવા અને પ્રહલાદના પૌત્ર અત્યંત શક્તિશાળી રાક્ષસ રાજા બલિના અભિમાનને તોડવા વામન અવતાર લીધો હતો.આવો જાણીએ શું છે આ સાથે જોડાયેલી પૌરાણિક કથા-
દેવી-દેવતાઓએ ભગવાન વિષ્ણુ પાસે માંગી મદદ
રાક્ષસ રાજા બલિએ પોતાની શક્તિથી ત્રણેય લોક પર કબજો જમાવ્યો અને ભગવાન ઈન્દ્ર પાસેથી સ્વર્ગલોક પણ છીનવી લીધું. રાજા બલી ભગવાન વિષ્ણુના પરમ ભક્ત હતા અને ખૂબ જ દાન પણ કરતા હતા, પરંતુ તેમ છતાં તેમને પોતાની શક્તિનો એટલો ઘમંડ થઈ ગયો કે સ્વર્ગનો સ્વામી બનતાની સાથે જ તે બધા દેવી-દેવતાઓને પરેશાન કરવા લાગ્યો. તેના અત્યાચારોથી કંટાળીને તમામ દેવી-દેવતાઓએ ભગવાન વિષ્ણુને મદદ માટે વિનંતી કરી. શ્રી હરિ વિષ્ણુએ તેમને ખાતરી આપી કે તેઓ ત્રણેય જગતને રાજા બલિની પકડમાંથી મુક્ત કરશે. તેમના વચનને પૂર્ણ કરવા માટે, તેઓ ત્રેતાયુગમાં ભદરવા મહિનાના શુક્લ પક્ષની દ્વાદશી તિથિએ માતા અદિતિ અને ઋષિ કશ્યપના પુત્ર તરીકે પૃથ્વી પર જન્મ્યા હતા.
વામન બ્રાહ્મણના વેશમાં રાજા બલિ પાસે પહોંચ્યા
આ પછી તે વામન બ્રાહ્મણનું રૂપ ધારણ કરીને રાજા બલી પાસે પહોંચ્યા. તેના એક હાથમાં છત્રી અને બીજા હાથમાં લાકડાનું પાત્ર હતું. તેણે રાજા બલિને તેના જીવન માટે ત્રણ ડગલા જમીન દાનમાં આપવા કહ્યું. ગુરુ શુક્રાચાર્યએ પણ આ પ્રકારનું વચન આપતા પહેલા રાજા બલિને ચેતવણી આપી હતી, પરંતુ તેમ છતાં રાજા બલિએ બ્રાહ્મણના પુત્રને ત્રણ ડગલા જમીન આપવાનું વચન આપ્યું હતું. આ પછી વામન દેવે એવું વિશાળ રૂપ ધારણ કર્યું કે તેમણે એક પગથી સમગ્ર પૃથ્વી અને બીજા પગથી સમગ્ર સ્વર્ગ માપ્યું. આ પછી, જ્યારે ત્રીજા પગ માટે કંઈ બચ્યું ન હતું, ત્યારે રાજા બલિએ પોતાનું માથું આગળ કર્યું અને વામનદેવને તેના પર પગ મૂકવા કહ્યું. ભગવાન વિષ્ણુ બાલીની પ્રતિબદ્ધતાથી ખૂબ જ પ્રસન્ન થયા અને તેમને પાતાળ લોકના રાજા બનાવ્યા. આ પછી, વામન દેવે રાજા બલિના મસ્તક પર પગ મૂકતા જ તે તરત જ પાતાળ લોકમાં પહોંચી ગયા.
(નોંધ: અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી ધાર્મિક માન્યતાઓ અને જાહેર માન્યતાઓ પર આધારિત છે, તેના માટે કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. સામાન્ય જનતાના હિતને ધ્યાનમાં રાખીને અહીં રજૂ કરવામાં આવી છે.)
