સનાતન પરંપરામા, એકાદશી તિથિને ભગવાન શ્રી વિષ્ણુની પૂજા માટે ખૂબ જ શુભ માનવામા આવે છે, પરંતુ જ્યારે તે કારતક મહિનાની શુક્લપક્ષમાં આવે છે ત્યારે તેનું મહત્ત્વ ઓર વધી જાય છે અને તેને દેવઉઠી અગિયારસ અથવા દેવોત્થાન એકાદશી તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
હિંદુ ધર્મમાં દેવઉઠી અગિયારસને ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. કારણ કે આ દિવસે ભગવાન શ્રી વિષ્ણુ ચાર મહિના પછી તેમની યોગ નિદ્રામાંથી જાગે છે અને તે પછી શુભ કાર્યોની શરૂઆત થાય છે.
ચાલો આપણે દેવોત્થાન એકાદશી તિથિના પૂજા પદ્ધતિ, શુભ સમય, ધાર્મિક મહત્ત્વ અને મહત્ત્વપૂર્ણ નિયમો વિશે વિગતવાર જાણીએ.
આ વર્ષે કારતક મહિનાની શુક્લપક્ષની એકાદશી 22 નવેમ્બર 2023ના રોજ રાત્રે 11:03 વાગ્યાથી શરૂ થશે અને 23 નવેમ્બર 2023ના રોજ રાત્રે 09:01 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. આવી સ્થિતિમાં, ઉદયા તિથિ અનુસાર, આ વર્ષે દેવઉઠી અગિયારસનો પવિત્ર તહેવાર 23 નવેમ્બર 2023ના રોજ ઉજવવામાં આવશે અને આ વ્રત બીજા દિવસે 24 નવેમ્બર 2023ના રોજ સવારે 06:51થી 08:57 વચ્ચે તોડી શકાય છે. ઉલ્લેખનીય છે કે, પારણા વિના એકાદશીનું વ્રત અધૂરું માનવામાં આવે છે.
દેવઉઠી એકાદશી પર ભગવાન શ્રી વિષ્ણુના આશીર્વાદ મેળવવા માટે, વ્યક્તિએ સૂર્યોદય પહેલા સવારે ઉઠીને સ્નાન કરવું જોઈએ અને પછી ઉગતા સૂર્ય ભગવાનને અર્ઘ્ય અર્પણ કરવું જોઈએ. આ પછી, વ્યક્તિએ ભગવાન શ્રી વિષ્ણુની ઉપવાસ અને પૂજા કરવાનો સંકલ્પ કરવો જોઈએ અને તેમના ઘરના ઉત્તર-પૂર્વ ખૂણામાં તેમની વિધિ પ્રમાણે ફળ, ફૂલ, ધૂપ, દીવો, ચંદન વગેરે અર્પણ કરીને તેમની પૂજા કરવી જોઈએ.
દેવઉઠી એકાદશીની પૂજા દરમિયાન એકાદશીની કથાનો પાઠ કે શ્રવણ કરવું જોઈએ અને અંતે શ્રી હરિ અને માતા લક્ષ્મીની આરતી કરવી જોઈએ અને આ વ્રત અને પૂજાનો પ્રસાદ બને તેટલા લોકોને વહેંચવો જોઈએ. હિંદુ માન્યતા અનુસાર, પારણ વિના એકાદશીનું વ્રત અધૂરું માનવામાં આવે છે, તેથી વ્રતના બીજા દિવસે શુભ મુહૂર્તમાં પારણ કરવું.
દેવઉઠી એકાદશીના દિવસે વ્યક્તિએ ભગવાન શ્રી વિષ્ણુની સામે ઘીનો દીવો પ્રગટાવવો જોઈએ અને પછી આખા ઘર- આંગણા, ધાબા અને મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર પર દીવો કરવો જોઈએ. હિંદુઓની માન્યતા છે કે, દેવઉઠી એકાદશીના દિવસે ઘરમાં દેશી ઘીનો દીવો પ્રગટાવવાથી ઘરમાં હંમેશા સુખ, શાંતિ અને સૌભાગ્ય આવે છે.
(નોંધ: અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી ધાર્મિક માન્યતાઓ અને જાહેર માન્યતાઓ પર આધારિત છે, તેના માટે કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. સામાન્ય જનતાના હિતને ધ્યાનમાં રાખીને અહીં રજૂ કરવામાં આવી છે.)
