હિંદુ ધર્મમાં કારતક પૂર્ણિમાના તહેવારને ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. આ વખતે આ તહેવાર 27 નવેમ્બરે ઉજવવામાં આવશે. ત્રિપુરા રાક્ષસના વધ પર, દેવતાઓએ દિવાળીની જેમ જ આ દિવસે સાંજે દીવા પ્રગટાવ્યા હતા, તેથી જ તેને દેવ દિવાળી પણ કહેવામાં આવે છે. આ દિવસે ક્ષીરસાગર દાનનું ખૂબ મહત્વ છે. ક્ષીરસાગરને દાન કરવા માટે, 24 આંગળી ઊંડું દૂધથી ભરેલું પાત્ર લેવામાં આવે છે અને તેમાં સોના અથવા ચાંદીની માછલી છોડી દેવામાં આવે છે.
કાર્તિક પૂર્ણિમાની વાર્તા
એકવાર ત્રિપુરા નામના રાક્ષસે પવિત્ર નગરી પ્રયાગરાજમાં એક લાખ વર્ષ સુધી કઠોર તપસ્યા કરી. તેની કઠોર તપસ્યા જોઈને તમામ નિર્જીવ અને સજીવ દેવતાઓ ગભરાઈ ગયા. દેવતાઓને લાગ્યું કે આટલી ઉગ્ર તપસ્યા કરવાથી તે ખૂબ જ શક્તિશાળી બની જશે, તેથી તેઓએ તેની તપસ્યાનો ભંગ કરવા માટે અપ્સરાઓ મોકલી, પરંતુ રાક્ષસ ત્રિપુરા તેની તપસ્યામાં એટલો મગ્ન હતો કે અપ્સરાઓ પણ તેને તેની તપસ્યાથી રોકી શકી નહીં. તે નિરાશ થઈને પાછો ફર્યો.
તેમની તપસ્યાથી પ્રસન્ન થઈને ભગવાન બ્રહ્મા ત્યાં પહોંચ્યા અને તેમને ત્રિપુરાથી વર શોધવા કહ્યું. ત્રિપુરાએ કહ્યું કે તેને એવું વરદાન આપો કે તે ન તો કોઈ ભગવાન કે મનુષ્યના પ્રયત્નોથી મરી શકે. જ્યારે ભગવાન બ્રહ્માએ વરદાન આપ્યું ત્યારે તેમણે તથાસ્તુ કહ્યું.
આ પછી તેણે દુનિયામાં તબાહી મચાવી દીધી. તેના આતંકથી તમામ જીવો અને ઋષિઓ ગભરાઈ ગયા. આટલું જ નહીં તે કૈલાસ ગયો અને તેના પર હુમલો કર્યો. તેણે મહાદેવને યુદ્ધ માટે પડકાર ફેંક્યો, બંને વચ્ચે ભયંકર યુદ્ધ થયું, લાંબા સમય સુધી યુદ્ધ ચાલ્યું, પછી જ્યારે બ્રહ્માજી અને વિષ્ણુજી મહાદેવ પાસે પહોંચ્યા, ત્યારે બંનેની મદદથી મહાદેવે તેને મારી નાખ્યો. તે કારતક માસની પૂર્ણિમાની તિથિ હતી, તેથી જ કારતક માસની પૂર્ણિમાને ત્રિપુરી પૂર્ણિમા પણ કહેવામાં આવે છે.
(નોંધ: અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી ધાર્મિક માન્યતાઓ અને જાહેર માન્યતાઓ પર આધારિત છે, તેના માટે કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. સામાન્ય જનતાના હિતને ધ્યાનમાં રાખીને અહીં રજૂ કરવામાં આવી છે.)
