આચાર્ય ચાણક્યએ વ્યક્તિના અંગત જીવન, નોકરી, વ્યવસાય, સંબંધો, મિત્રો અને દુશ્મનોના વિવિધ પાસાઓ પર તેમના નીતિશાસ્ત્રમાં વિગતવાર તેમના મંતવ્યો શેર કર્યા છે. ચાણક્ય નીતિ કહે છે કે માનવ જીવન અમૂલ્ય છે.
જો આપણે આ જીવનને સફળ અને સાર્થક બનાવવું હોય તો દરેક વ્યક્તિએ કેટલીક બાબતોને હંમેશા ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ. ઉપરાંત, તેમના પુસ્તક ચાણક્ય નીતિમાં, આચાર્ય ચાણક્યએ એક શ્લોક દ્વારા જણાવ્યું છે કે,
“लोकयात्रा भयं लज्जा दाक्षिण्यं त्यागशीलता।
पञ्च यत्र न विद्यन्ते न कुर्यात्तत्र संगतिम् ॥”
વ્યક્તિએ કયા સ્થાનો પર પોતાનું ઘર વસાવવું જોઈએ નહીં. આ સ્થાનો પર સ્થાયી થવાથી વ્યક્તિને ઘણી સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે. ચાલો તેના વિશે જાણીએ.
આચાર્ય ચાણક્ય કહે છે કે એવી જગ્યાએ ઘર ન બનાવવું જોઈએ જ્યાં જાહેરમાં શરમનો ભય ન હોય. જ્યાં સામાજિક મૂલ્યો સર્વોચ્ચ હોય એવા સ્થળે સ્થાયી થવું શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે.
આચાર્ય ચાણક્યના મતે, જ્યાં માન-સન્માન ન હોય, જ્યાં આજીવિકાનું કોઈ સાધન ન હોય, જ્યાં કોઈ મિત્રો કે સંબંધીઓ ન હોય અને કોઈ પણ પ્રકારનું જ્ઞાન અને ગુણ પ્રાપ્ત કરવાની સંભાવના ન હોય, એવા દેશને છોડી દેવો જોઈએ.
વાસ્તવમાં, વ્યક્તિ બીજા દેશમાં અથવા કોઈ અન્ય જગ્યાએ એટલા માટે રહેવા માંગે છે જેથી ત્યાં જઈને તે કંઈક નવું જ્ઞાન, રોજગાર અને નવી કુશળતા શીખી શકે. પરંતુ એવા દેશ કે સ્થળે જવાનો કોઈ અર્થ નથી જ્યાં આમાંની કોઈ પણ બાબતની શક્યતા ન હોય.
ચાણક્ય નીતિ અનુસાર, વ્યક્તિએ એવી જગ્યાએ એક દિવસ પણ ન રહેવું જોઈએ જ્યાં કોઈ બ્રાહ્મણ, ધનવાન, રાજા, નદી અને વેદ જાણનાર ન હોય.
ચાણક્ય નીતિ અનુસાર, એવા દેશમાં ન રહેવું જોઈએ જ્યાં લોકોમાં દાન આપવાની ભાવના ન હોય, કારણ કે દાન કરવાથી માત્ર પુણ્ય જ નથી મળતું પણ આત્માની શુદ્ધિ પણ થાય છે.
ઉપરાંત, આચાર્ય ચાણક્ય કહે છે કે વ્યક્તિએ એવી જગ્યાએ રહેવું જોઈએ જ્યાં વ્યક્તિ પોતાના સ્વાર્થ માટે કાયદાનો ભંગ ન કરે. તેના કરતા બીજાના ભલા માટે કામ કરો અને સમાજ સેવા કરો. વ્યક્તિએ એવી જગ્યાએ રહેવું જોઈએ જ્યાં લોકો સાથે રહે છે.
(નોંધઃ આ લેખ પ્રચલિત માન્યતાઓ પર આધારિત છે. તેના કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. લોકોની જાણકારી માટે તેને અહીં રજૂ કરવામાં આવ્યો છે.)
