આ દિવસોમાં કેસૂડાના ફૂલો પર વસંત આવી છે. પ્રાચીન સમયથી હોળીના રંગોમાં તેનો ઉપયોગ થતો આવ્યો છે. હોળીના ઘણા દિવસો પહેલા કેસૂડાના ફુલોને પાણીમાં પલાળી પછી ઉકાળીને ઠંડુ કરવામાં આવતું હતું, ત્યારબાદ હોળી રમવા માટે રંગોનો ઉપયોગ કરવામાં આવતો હતો અને વાતાવરણ તેની સુગંધથી ભરાઈ જતું હતું.
હાલમાં તેના વૃક્ષો ભાગ્યે જ જોવા મળે છે. સંરક્ષણના અભાવે તેઓ લુપ્ત થઈ રહ્યા છે.
કેસૂડાને પલાશ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, પરંતુ તે માત્ર એક ફૂલ નથી, પરંતુ ઔષધીય ગુણોથી ભરપૂર છે. કેસૂડાના ઝાડના ફૂલો, બીજ અને મૂળ આયુર્વેદની દૃષ્ટિએ દવા તરીકે કામ કરે છે. આયુર્વેદમાં પણ તેના ઘણા સ્વાસ્થ્ય લાભોનું વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે.
કેસૂડાના બીજમાં કૃમિનાશક ગુણો જોવા મળે છે, જેના કારણે તે પેટના કૃમિનો નાશ કરે છે. કેસૂડાના બીજના પાઉડરનું નિયમિત સેવન કરવાથી પેટના કોઈપણ પ્રકારના ઈન્ફેક્શનથી રાહત મળે છે. તમે એક ચમચી કેસૂડાના બીજના પાવડરને મધમાં ભેળવીને સવારે ખાલી પેટ લઈ શકો છો.
કેસૂડાના ફૂલમાં તુચ્છ ગુણ હોય છે, જેના કારણે તે મરડો અને ઝાડા જેવી સમસ્યાઓથી છુટકારો મેળવવામાં મદદ કરે છે. દરરોજ કોઈ પણ રૂપમાં કેસૂડાનું સેવન કરવાથી પેટની સમસ્યાઓ દૂર રહે છે. પેટની સમસ્યામાં કેસૂડાના પાવડરનું સેવન ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.
પલાશના પાનમાં તિક્ત ગુણ હોય છે, જે શરીરમાં કફ અને પિત્તને ઘટાડે છે. જેના કારણે મેટાબોલિઝમ સુધરે છે અને હાઈ બ્લડ પ્રેશરના સ્તરને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે.
આયુર્વેદ અનુસાર, કેસૂડાના બીજની પેસ્ટ જ્યારે બહારથી લગાવવામાં આવે છે ત્યારે ખરજવું અને ત્વચાના અન્ય વિકારોમાં રાહત મળે છે. તેની પેસ્ટ લગાવવાથી ખંજવાળ અને શુષ્કતાની સમસ્યામાં રાહત મળે છે. તેમાં એક પ્રકારની એસ્ટ્રિજન્ટ ગુણ હોય છે, જે ત્વચા માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.
કેસૂડાના પાનમાંથી બનાવેલ ઉકાળો લ્યુકોરિયા (સફેદ કે પીળો યોનિમાર્ગ સ્રાવ) અને યોનિમાર્ગના ચેપને મટાડવા માટે નિયમિતપણે ઉપયોગમાં લેવાય છે. કેસૂડાના ફૂલ યોનિમાર્ગના ચેપ માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.
કેસૂડાના બીજનો ઉકાળો તેના હીલિંગ ગુણધર્મોને કારણે ઘાને મટાડવામાં મદદ કરે છે. આ રક્તસ્રાવને અટકાવે છે, જેના કારણે ઘા ઝડપથી રૂઝાય છે. કેસૂડાનું ફૂલ લો અને તેને ગુલાબજળ સાથે પીસી લો. હવે તેને અસરગ્રસ્ત જગ્યા પર લગાવો, રક્તસ્ત્રાવ તરત જ બંધ થઈ જશે.
પ્યુબિક એરિયાને નિયમિતપણે ધોવા માટે કેસૂડાના ફૂલોનો ઉપયોગ કરી શકાય છે. આ પેશાબના પ્રવાહમાં વધારો કરે છે અને વાટા સંતુલિત પ્રકૃતિને કારણે પેશાબની અવરોધને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.
(નોધ: આરોગ્ય સંબંધિત લેખ વાચકના જ્ઞાન અને જાગૃતિ વધારવા માટે તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. ઉપરોક્ત લેખમાં દર્શાવેલ માહિતી વિશે વધુ વિગતો માટે તમારા ડોક્ટરની સલાહ લો.)
