દિવસની ધમાલ, કામના દબાણ અને બદલાતી જીવનશૈલી અને ખાનપાનની આદતોને કારણે આજે મોટાભાગના લોકોને તણાવની અસર થઈ રહી છે, જે સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક છે. જ્યારે પણ કોઈ વ્યક્તિ તણાવમાં હોય છે, ત્યારે તેનું કોર્ટિસોલનું સ્તર વધી જાય છે, જે હૃદયના સ્વાસ્થ્ય અને પાચન માટે સારું માનવામાં આવતું નથી. આ કારણે બ્લડ શુગર લેવલ પણ વધી શકે છે અને ઈમ્યુનિટી પર પણ અસર થઈ શકે છે. તેનો અર્થ સ્પષ્ટ છે કે તે એકંદરે આરોગ્ય પર અસર કરી શકે છે. સ્વાસ્થ્ય નિષ્ણાતોના મતે તણાવ સારો અને ખરાબ બંને હોઈ શકે છે.
શું શરીરને કોર્ટિસોલની જરૂર છે?
કોર્ટિસોલ શરીર માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ હોર્મોન છે પરંતુ તેની વધુ માત્રા જોખમી પણ છે. વધુ પડતું કોર્ટિસોલ શરીરના અન્ય હોર્મોન્સને અસર કરી શકે છે. કોર્ટિસોલ શરીરને સવારે ઊંઘમાંથી જાગવામાં મદદ કરે છે. તે ઉર્જા પ્રદાન કરે છે. જ્યારે આપણે સવારે ઉઠીએ છીએ, ત્યારે તે લગભગ 1 કલાક માટે તેના ઉચ્ચતમ સ્તર પર હોય છે. દરેક સમયે તણાવમાં રહેવાનો અર્થ એ છે કે કોર્ટિસોલનું સ્તર ઊંચું છે. તેનાથી ઘણી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
ઉચ્ચ કોર્ટિસોલ સ્તરને કારણે શું નુકસાન થાય છે?
વજન વધી શકે છે.
ચીડિયાપણું થઇ શકે છે.
યાદશક્તિ નબળી પડી શકે છે.
માનસિક મૂંઝવણ થઈ શકે છે.
ઉંમર ઝડપથી વધી શકે છે.
કોર્ટિસોલના સ્તરમાં વધારો થવાના લક્ષણો
કામનું દબાણ અનુભવવું
સતત થાક લાગવો
ઊંઘમાં તકલીફ અથવા ઊંઘમાં ખલેલ
ચિંતિત અથવા નર્વસ હોવું
નિયંત્રણમાં ન હોય તેવી બાબતોની ચિંતા કરવી
ગુસ્સો આવવો, વારંવાર ચીસો પાડવી
યાદશક્તિ ગુમાવવી અથવા વિચલિત થવું
અપચો, અલ્સર અથવા ગેસ્ટ્રોએસોફેજલ રિફ્લક્સ રોગ
ઈજામાંથી સાજા થવું વધુ મુશ્કેલ
હાઈ બ્લડ પ્રેશર અથવા ઝડપી ધબકારા
ભૂખની પેટર્ન બગડવી
કોર્ટિસોલને કેવી રીતે સંતુલિત કરવું
આહારમાં વિટામિન B1, B5, B6, B12 સામેલ કરો.
આહારમાં વિટામિન સી અને ટાયરોસિનનો સમાવેશ કરો.
ફોસ્ફેટીડીલસરીન (પીએસ) લઈ શકાય છે, પરંતુ નિષ્ણાતોની સલાહ પર
દરરોજ માછલીના તેલનો ઉપયોગ કરો.
કેફીન અને આલ્કોહોલથી દૂર રહો.
ધાન્યના લોટમાં રહેલું નત્રિલ દ્રવ્ય અને ડેરી જેવા ખોરાકને સંતુલિત રાખો અથવા તેને ટાળો.
(નોધ: આરોગ્ય સંબંધિત લેખ વાચકના જ્ઞાન અને જાગૃતિ વધારવા માટે તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. ઉપરોક્ત લેખમાં દર્શાવેલ માહિતી વિશે વધુ વિગતો માટે તમારા ડોક્ટરની સલાહ લો.)
