આચાર્ય ચાણક્યએ જીવનને સુધારવા માટે ઘણા સૂત્રો આપ્યા છે, જેમ કે વ્યક્તિએ કેવા પ્રકારની વ્યક્તિ સાથે રહેવું જોઈએ અને કોની સાથે નહીં અને શું કરવું જોઈએ અને શું નહીં. એ જ રીતે, તેમણે કહ્યું છે કે ઘર બાંધવાથી જીવન બરબાદ થઈ જાય છે.
यस्मिन देशे न सम्मानो न वृत्तिर्न च बांधव:।
न च विद्यागमोऽप्यस्ति वासस्तत्र न कारयेत्।
જ્યાં માન ન હોય, જ્યાં આજીવિકા ન હોય, જ્યાં કોઈનો કોઈ ભાઈ કે બહેન ન હોય અને જ્યાં અભ્યાસ શક્ય ન હોય એવા દેશમાં ન રહેવું જોઈએ. – ચાણક્ય નીતિ
તેથી ભૂલથી પણ અહીં ઘર ન બનાવવું જોઈએ.
આચાર્ય ચાણક્યના જણાવ્યા અનુસાર, એવી જગ્યાએ સ્થાયી ન થવું જોઈએ જ્યાં જાહેરમાં શરમનો ડર ન હોય અને લોકોના ચારિત્ર્યમાં વિશ્વાસ ન હોય. સામાજિક લાગણી હોવી જરૂરી છે.
એવી જગ્યાએ ભૂલથી પણ ઘર ન બનાવો જ્યાં તમને આજીવિકાનું સાધન ન મળે. એટલે કે, જો આવકનો કોઈ સ્ત્રોત ન હોય તો ત્યાં રહીને કેટલીક સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડશે. ત્યાં રહીને તમે ફક્ત તમારો સમય બગાડશો અને કોઈ પૈસા કમાઈ શકશો નહીં. એવી જગ્યા જ્યાં માન-સન્માન ન હોય, જ્યાં આજીવિકાનું કોઈ સાધન ન હોય, જ્યાં કોઈ મિત્ર-સંબંધી ન હોય અને કોઈ પણ પ્રકારનું જ્ઞાન અને ગુણ પ્રાપ્ત કરવાની શક્યતા ન હોય, એવી જગ્યા છોડી દેવી જોઈએ.
ચાણક્ય કહે છે કે એવી જગ્યાએ ઘર ન બનાવવું જોઈએ જ્યાં પરોપકારી લોકો ન રહેતા હોય. એવી જગ્યાએ ન રહેવું જોઈએ જ્યાં આપવાની ભાવના ન હોય.
એવી જગ્યાએ પણ ઘર ન બનાવવું જોઈએ જ્યાં કાયદાનો ડર ન હોય. લોકો પોતાના સ્વાર્થ માટે કાયદો તોડે છે. એવી જગ્યાએ રહો જ્યાં લોકો કાયદાનું પાલન કરે
ચાણક્ય નીતિ અનુસાર, વ્યક્તિએ એવી જગ્યાએ એક દિવસ પણ ન રહેવું જોઈએ જ્યાં કોઈ બ્રાહ્મણ, ધનવાન, રાજા, નદી અને વેદ જાણનાર વૈદ્ય ન હોય.
આદર: જો તમે જ્યાં રહો છો ત્યાં તમને માન ન મળે પણ અનાદર ન મળે તો એવી જગ્યાએ રહેવાનો કોઈ અર્થ નથી. પ્રગતિ માટેની પ્રથમ શરત યોગ્ય સન્માન છે. જો તમારી ઈમેજ ખરાબ હોય અથવા તમારી ઈમેજ બગાડનારા લોકો વચ્ચે રહેતા હોવ તો તમે સફળ થઈ શકતા નથી.
સંબંધીઓ: જો તમારી પાસે તમારા કોઈ સંબંધી એટલે કે ભાઈ, સંબંધી, મિત્ર અથવા તમારા ઘરની નજીક રહેતા સામાજિક વ્યક્તિ ન હોય, તો તમારે તે સ્થાન તરત જ છોડી દેવું જોઈએ. કારણ કે જરૂરિયાતના સમયે કોઈ તમારી પડખે ઊભું રહેશે નહીં અને તેમના દ્વારા જ તમે તેમની સાથે લડતા રહો તો પણ તમને જીવનમાં ખુશી મળે છે.
રોજગાર: જો તમારા ગામ, નગર કે શહેરમાં રોજગારી કે પૈસા કમાવવાનું કોઈ સાધન નથી, તો ત્યાં રહેવાનો શું અર્થ છે? કારણ કે જીવન ફક્ત પૈસા પર નિર્ભર છે.
શિક્ષણ: જો તમે જ્યાં રહો છો ત્યાં કોઈ શાળા ન હોય અથવા શિક્ષણને મહત્વ આપવામાં ન આવે તો ત્યાં રહેવું નકામું છે. શિક્ષણ વિના બાળકોનું જીવન અને ભવિષ્ય અંધકારમાં જશે.
(નોંધઃ આ લેખ પ્રચલિત માન્યતાઓ પર આધારિત છે. તેના કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. લોકોની જાણકારી માટે તેને અહીં રજૂ કરવામાં આવ્યો છે.)
