દર વર્ષે અષાઢ માસના શુક્લ પક્ષની બીજી તિથિએ ભગવાન જગન્નાથની રથયાત્રા કાઢવામાં આવે છે. અંગ્રેજી કેલેન્ડર મુજબ, આ રથયાત્રા 7 જુલાઈ, 2024, રવિવારના રોજ નીકળશે. આ યાત્રા વિશાળ રથમાં બેઠેલા ભગવાન જગન્નાથની મૂર્તિ સાથે કરવામાં આવે છે. આવો જાણીએ શું છે જગન્નાથ પુરીની મૂર્તિનું રહસ્ય.
વર્ષમાં બે અષાઢ માસ આવે છે ત્યારે મૂર્તિ બદલવામાં આવે છે. દરુ નામના લીમડાના લાકડામાંથી મૂર્તિ બનાવવામાં આવી છે. બ્રહ્મા મૂર્તિની અંદર સ્થાપિત છે જે શ્રી કૃષ્ણનું હૃદય છે.
જગન્નાથ મૂર્તિનું રહસ્ય
રાજા ઇન્દ્રદ્યુમ્ન અને તેની પત્ની ગુંડીચા દેવીના શાસન દરમિયાન ભગવાન જગન્નાથની મૂર્તિ બનાવવા માટે એક વિશાળ લાલ વૃક્ષનું થડ સમુદ્રમાંથી બહાર કાઢવામાં આવ્યું હતું.
શ્રી નીલમાધવની મૂર્તિ જ્યાં બનાવવામાં આવી હતી ત્યાં વિશાળ ટ્રંકને બહાર કાઢીને રથમાં લાવવામાં આવ્યો. તેમાંથી મૂર્તિ બનાવવામાં આવી હતી.
ત્યારથી મૂર્તિઓ માટે લાકડા પસંદ કરવાની અને પછી તેના શિલ્પો બનાવવાની પરંપરા ચાલુ છે.
નવી મૂર્તિ બનાવતી વખતે, નવી મૂર્તિની અંદર પ્રાચીન મૂર્તિનો લોગ હજુ પણ સ્થાપિત કરવામાં આવે છે. તેના વિશે કહેવાય છે કે આ શ્રી કૃષ્ણનું હૃદય છે. જ્યારે કેટલાક માને છે કે તે બ્રહ્મા છે.
આ લાકડાના લોગ વિશે એક આશ્ચર્યજનક વાત એ છે કે જ્યારે મૂર્તિ બદલવામાં આવે છે, ત્યારે તેની અંદર મૂકવામાં આવેલ લોગ આજ સુધી કોઈએ જોયો નથી.
મૂર્તિ બદલનાર મંદિરના પૂજારી કહે છે કે તેની આંખો પર પટ્ટી બાંધેલી છે અને હાથ કપડાથી ઢાંકેલા છે. એટલા માટે તેઓ ન તો લોગને જોઈ શક્યા અને ન તો તેને સ્પર્શ કરીને અનુભવી શક્યા.
પાદરીઓ અનુસાર, તે લોગ એટલો નરમ છે કે જાણે કોઈ સસલું તેમના હાથમાં કૂદતું હોય.
પૂજારીઓનું માનવું છે કે જો કોઈ વ્યક્તિ આ મૂર્તિની અંદર છુપાયેલા બ્રહ્માને જોશે તો તેનું મૃત્યુ થઈ જશે. મૃત્યુના ડરને કારણે જે દિવસે જગન્નાથની મૂર્તિ બદલવાની હોય તે દિવસે ઓરિસ્સા સરકાર દ્વારા સમગ્ર શહેરની વીજળી ખોરવાઈ જાય છે. ભગવાન જગન્નાથની મૂર્તિમાં ભગવાન કૃષ્ણનું હૃદય ખરેખર રાખવામાં આવ્યું છે કે કેમ તે હજુ પણ રહસ્ય છે.
વર્ષમાં જ્યારે અષાઢના બે મહિના આવે ત્યારે જ ભગવાન જગન્નાથ અને અન્ય મૂર્તિઓ બદલવામાં આવે છે. આવી તક વર્ષો પછી જ મળે છે. 9 વર્ષ પહેલા પ્રતિમાઓ બદલવામાં આવી હતી. આ મૂર્તિઓ વિવિધ ભાગોમાંથી લાવવામાં આવેલા ખાસ લીમડાના ઝાડમાંથી બનાવવામાં આવી છે. આ વૃક્ષોને સ્પેશિયલ લિકર કહેવામાં આવે છે.
ભગવાન જગન્નાથનો રંગ કાળો છે, તેથી તે જ રંગના લીમડાના ઝાડની શોધ કરવામાં આવે છે. ભગવાન જગન્નાથના ભાઈઓ અને બહેનો ગોરો રંગ ધરાવે છે, તેથી તેમની મૂર્તિઓ માટે હળવા રંગના લીમડાના ઝાડની શોધ કરવામાં આવે છે. જગન્નાથની મૂર્તિ માટે દારૂની પસંદગી કરતી વખતે કેટલાક ખાસ નિયમોનું ધ્યાન રાખવામાં આવે છે. તેમાં 4 મુખ્ય શાખાઓ હોવી જોઈએ. ઝાડની પાસે સ્મશાન, કીડી અને જળાશય હોવું જરૂરી છે. ઝાડના મૂળમાં સાપનું કાણું પણ હોવું જોઈએ. તે ક્રોસરોડ્સની નજીક અથવા ત્રણ પર્વતોથી ઘેરાયેલું હોવું જોઈએ. વૃક્ષની નજીક વરુણ, સહદા અને બેલના વૃક્ષો હોવા જોઈએ.
(નોંધઃ આ લેખમાં આપવામાં આવેલી કોઈપણ માહિતીની ચોકસાઈ અથવા વિશ્વસનીયતાની ખાતરી આપવામાં આવતી નથી. આ માહિતી વિવિધ માધ્યમો, જ્યોતિષીઓ, પંચાંગો, માન્યતાઓ અને ધાર્મિક ગ્રંથોમાંથી એકત્રિત કરવામાં આવી છે અને તમારી સમક્ષ રજૂ કરવામાં આવી છે. અમારો ઉદ્દેશ્ય માત્ર માહિતી પ્રદાન કરવાનો છે. વધુમાં કોઈપણ ઉપયોગ માટેની જવાબદારી વપરાશકર્તાની પોતાની રહેશે.)
