ભગવાન વિષ્ણુએ દરેક યુગમાં પૃથ્વી પરના પાપ અને અધર્મનો નાશ કરવા માટે અવતાર લીધો. ભગવાન વિષ્ણુનો અવતાર ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ છે, જેનો જન્મ મથુરાની રાજકુમારી દેવકી અને વાસુદેવના આઠમા સંતાન તરીકે થયો હતો. રાજા કંશની જેલમાં જન્મેલા કાન્હાનું બાળપણ ગોકુલમાં માતા યશોદા અને નંદ બાબાના ખોળામાં વીત્યું હતું. રાજા કંસથી તેને બચાવવા માટે વસુદેવે કાન્હાને તેના જન્મ પછી તેના પિતરાઈ ભાઈઓ નંદબાબા અને યશોદાને સોંપ્યા હતા.
શ્રી કૃષ્ણએ તેમના જન્મથી જ તેમના જીવનના દરેક તબક્કે ચમત્કારો બતાવ્યા. શ્રી કૃષ્ણના જીવન સાથે જોડાયેલી ઘણી વાર્તાઓ છે, જે માનવ સમાજને પાઠ શીખવે છે. ભક્તો તેમનો જન્મદિવસ દર વર્ષે તહેવારની જેમ ઉજવે છે. આ પ્રસંગે જાણો કૃષ્ણ જન્માષ્ટમીનો ઈતિહાસ અને મહત્વ.
કૃષ્ણ જન્માષ્ટમી ક્યારે છે?
દર વર્ષે ભાદ્રપદ માસની કૃષ્ણ પક્ષની અષ્ટમી તિથિએ કૃષ્ણ જન્માષ્ટમી ઉજવવામાં આવશે. આ વખતે કૃષ્ણ જન્માષ્ટમીનો તહેવાર 28 ઓગસ્ટ 2024ના રોજ ઉજવવામાં આવી રહ્યો છે.
કૃષ્ણ જન્માષ્ટમીનું મહત્વ
પુરાણો અનુસાર શ્રી કૃષ્ણ ભગવાન વિષ્ણુના અવતાર છે, જે ત્રિમૂર્તિઓમાંના એક છે. દર વર્ષે લોકો આ દિવસે ઉપવાસ કરે છે અને કૃષ્ણના આશીર્વાદ અને આશીર્વાદ મેળવવા માટે મધ્યરાત્રિએ ધાર્મિક વિધિઓ કરે છે. ભજન કીર્તન કરીને કૃષ્ણ જન્મજયંતિ ઉજવે છે. આ દિવસ માટે મંદિરોને વિશેષ રીતે શણગારવામાં આવે છે. કેટલીક જગ્યાએ જન્માષ્ટમી પર દહી-હાંડી પણ ઉજવવામાં આવે છે.
કૃષ્ણ જન્માષ્ટમી કેવી રીતે ઉજવીએ?
ભક્તો તેમની ભક્તિ પ્રમાણે જન્માષ્ટમીના ઉપવાસ કરે છે. ભગવાન શ્રી કૃષ્ણની વિશેષ પૂજા કરવામાં આવે છે. બાળ ગોપાલનો જન્મ મધ્યરાત્રિએ થયો હતો. તેથી જન્માષ્ટમીની મધ્યરાત્રિએ ઘરમાં હાજર લાડુ ગોપાલની મૂર્તિનો જન્મ થાય છે. પછી તેમને સ્નાન કરાવી સુંદર વસ્ત્રો પહેરાવવામાં આવે છે.
પુષ્પ અર્પણ કરવામાં આવે છે અને ધૂપ અને દીવાથી પૂજા કરવામાં આવે છે. કાન્હાને ભોજન અર્પણ કરવામાં આવે છે. તેને ખાસ કરીને દૂધ, દહીં અને માખણ ગમે છે. તેથી, ભગવાનને ભોજન અર્પણ કર્યા પછી, પ્રસાદ દરેકને વહેંચવામાં આવે છે.
દહીં હાંડી શા માટે?
કેટલીક જગ્યાએ જન્માષ્ટમીના દિવસે દહીં હાંડીનું આયોજન કરવામાં આવે છે. ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્રમાં દહીં હાંડીનું વિશેષ મહત્વ છે. દહીં હાંડીનો ઈતિહાસ ખૂબ જ રસપ્રદ છે. કાન્હા બાળપણમાં ખૂબ જ તોફાની હતો. તે આખા ગામમાં તેના તોફાનો માટે પ્રખ્યાત હતો. કન્હૈયાને માખણ, દહીં અને દૂધ ખૂબ જ પસંદ હતું. તેને માખણ એટલો ગમતો કે તે તેના મિત્રો સાથે મળીને ગામના લોકોના ઘરેથી માખણ ચોરીને ખાતો.
કાન્હામાંથી માખણ બચાવવા માટે મહિલાઓ માખણના વાસણને ઊંચાઈ પર લટકાવતી હતી, પરંતુ બાલ ગોપાલ તેના મિત્રો સાથે મળીને પિરામિડ બનાવીને ઊંચાઈ પર લટકાવેલા વાસણમાંથી માખણ ચોરી લેતો હતો.
કૃષ્ણની આ લીલાઓને યાદ કરવા માટે જન્માષ્ટમી દરમિયાન માખણનું એક વાસણ (મટકી) ઊંચાઈ પર લટકાવવામાં આવે છે. છોકરાઓ પિરામિડ બનાવે છે અને પછી મટકી સુધી પહોંચે છે અને તેને તોડી નાખે છે. આને દહીં હાંડી કહેવાય જે છોકરો ટોચ પર પહોંચે તેને ગોવિંદા કહેવાય.
(નોંધઃ આ લેખમાં આપવામાં આવેલી કોઈપણ માહિતીની ચોકસાઈ અથવા વિશ્વસનીયતાની ખાતરી આપવામાં આવતી નથી. આ માહિતી વિવિધ માધ્યમો, જ્યોતિષીઓ, પંચાંગો, માન્યતાઓ અને ધાર્મિક ગ્રંથોમાંથી એકત્રિત કરવામાં આવી છે અને તમારી સમક્ષ રજૂ કરવામાં આવી છે. અમારો ઉદ્દેશ્ય માત્ર માહિતી પ્રદાન કરવાનો છે. વધુમાં કોઈપણ ઉપયોગ માટેની જવાબદારી વપરાશકર્તાની પોતાની રહેશે.)
