શરીરને સ્વસ્થ અને ફિટ રાખવા માટે સારી ઊંઘ લેવી ખૂબ જ જરૂરી માનવામાં આવે છે. માનસિક અને શારીરિક સ્વાસ્થ્ય જાળવવા માટે આ મહત્વપૂર્ણ છે. ડૉક્ટરોનું કહેવું છે કે જે લોકો પૂરતી ઊંઘ નથી લેતા તેને ઘણી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનો ખતરો રહે છે.
ઊંઘ ન આવવાની સમસ્યાના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે. માનસિક તાણ અથવા ચિંતાઓ ઘણીવાર મનને એટલી સક્રિય બનાવી દે છે કે વ્યક્તિ આરામથી ઊંઘી શકતી નથી.
આ સિવાય જે લોકો ચા, કોફી, સિગારેટ અને અન્ય કેફીનયુક્ત પદાર્થોનું સેવન કરે છે તે પણ ઊંઘની સમસ્યાથી પીડાઈ શકે છે.
અભ્યાસો દર્શાવે છે કે ડાયાબિટીસ, હાઈ બ્લડ પ્રેશર, હૃદયના રોગો અને માનસિક બીમારી જેવા અમુક પ્રકારના ક્રોનિક રોગો ધરાવતા લોકોની ઊંઘમાં પણ ઘણી વખત વિક્ષેપ પડે છે.
અનિદ્રાની સમસ્યા
અનિદ્રા એ એવી સ્થિતિ છે જેમાં વ્યક્તિને ઊંઘવામાં તકલીફ પડે છે અથવા રાત્રે વારંવાર જાગે છે. ઊંઘનો અભાવ વિવિધ સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ (જેમ કે બ્લડ પ્રેશર, ડાયાબિટીસ, માનસિક વિકૃતિઓ અને અન્ય ક્રોનિક રોગો) માટે લાંબા ગાળાના પરિણામો લાવી શકે છે.
ઊંઘની વધતી સમસ્યાઓનું કારણ મોબાઈલ કે કોમ્પ્યુટર જેવી સ્ક્રીનનો વધુ પડતો ઉપયોગ પણ હોઈ શકે છે. આ ઉપકરણોમાંથી નીકળતો વાદળી પ્રકાશ ઊંઘ માટે જરૂરી મેલાટોનિન હોર્મોનના ઉત્પાદનને અટકાવે છે.
ઊંઘ સુધારવામાં કેટલાક ઉપાયો મદદરૂપ થઈ શકે છે.
સ્માર્ટફોન અને સ્ક્રીનથી દૂર રહો
સૂવાના 1-2 કલાક પહેલાં સ્માર્ટફોન, કમ્પ્યુટર અથવા ટેલિવિઝનનો ઉપયોગ કરશો નહીં. આ ઉપકરણોમાંથી વાદળી પ્રકાશ મેલાટોનિન હોર્મોનના સ્તરને અસર કરે છે, જેના કારણે ઊંઘમાં મુશ્કેલી થાય છે. મેલાટોનિન એ કુદરતી હોર્મોન છે જે ઊંઘને નિયંત્રિત કરે છે. અનિદ્રાથી પીડિત લોકો ડૉક્ટરની સલાહ લીધા પછી આ સપ્લિમેન્ટ લઈ શકે છે. જો ઉંઘની સમસ્યા ડિપ્રેશન અથવા ચિંતા જેવી કોઈ માનસિક વિકૃતિને કારણે હોય, તો મનોચિકિત્સકની સલાહ લો.
ઊંઘનો સમય સેટ કરો
દરરોજ એક જ સમયે સૂવાની અને જાગવાની ટેવ પાડો. આના કારણે શરીરની જૈવિક ઘડિયાળ નિયમિત બને છે, જે ઊંઘની ગુણવત્તામાં સુધારો કરે છે. આ સિવાય રૂમને સ્લીપ ફ્રેન્ડલી બનાવો. ઓરડો શાંત, શ્યામ અને ઠંડો હોવો જોઈએ. અનુકૂળ વાતાવરણમાં વ્યક્તિને સારી ઊંઘ આવે છે.
શારીરિક કસરત કરો
નિયમિત શારીરિક કસરત-યોગ ઊંઘની ગુણવત્તા સુધારવામાં મદદરૂપ છે. વ્યાયામ કરવાથી શરીરમાં થાક લાગે છે, જેનાથી ઊંઘ આવવામાં સરળતા રહે છે. ધ્યાન રાખો કે સૂતા પહેલા કસરત ન કરો, કારણ કે તેનાથી શારીરિક ઉત્તેજના વધી શકે છે. સૂતા પહેલા ધ્યાન, ઊંડા શ્વાસ લેવાની તકનીકો અને સ્નાયુઓમાં આરામ કરવાની કસરતો તણાવ ઘટાડે છે અને ઊંઘમાં સુધારો કરે છે.
(નોધ: આરોગ્ય સંબંધિત લેખ વાચકના જ્ઞાન અને જાગૃતિ વધારવા માટે તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. ઉપરોક્ત લેખમાં દર્શાવેલ માહિતી વિશે વધુ વિગતો માટે તમારા ડોક્ટરની સલાહ લો.)
