જય શ્રી રામ! હિંદુ ધર્મમાં એવું કોઈ નથી જેણે હનુમાનજીનું નામ ન સાંભળ્યું હોય. શક્તિ, ભક્તિ અને સેવાના પર્યાય સમા હનુમાનજી, ભગવાન શ્રી રામના પરમ ભક્ત તરીકે પૂજનીય છે. ચાલો આજે આપણે આ મહાન દેવતા વિશે વધુ જાણીએ.
કોણ છે હનુમાનજી?
હનુમાનજી, જેમનો જન્મ ચૈત્ર સુદ પૂનમના દિવસે (જેને આપણે હનુમાન જયંતિ તરીકે ઉજવીએ છીએ) અંજની માતા અને કેસરી પિતાને ત્યાં થયો હતો, તેઓ વાયુદેવના પુત્ર તરીકે પણ ઓળખાય છે. માન્યતા છે કે તેઓ ભગવાન શિવના ૧૧મા રૂદ્ર અવતાર છે. તેમના ગુણોની વાત કરીએ તો, તેઓ બ્રહ્મચારી અને ચિરંજીવી (અમર) છે. તેમની શક્તિ, બુદ્ધિ અને જ્ઞાન અપાર છે, છતાં તેઓ વિનમ્રતા અને નિરભિમાનતાની સાક્ષાત મૂર્તિ છે.
શ્રી રામના પરમ ભક્ત: રામાયણમાં હનુમાનજીનું યોગદાન
રામાયણમાં હનુમાનજીનું પાત્ર કેન્દ્રસ્થાને છે. ભગવાન રામ પ્રત્યેની તેમની અતૂટ ભક્તિ અને સમર્પણ અજોડ છે. સીતા માતાની શોધથી લઈને લંકાદહન સુધી, અને લક્ષ્મણ માટે સંજીવની બુટ્ટી લાવવા સુધી, હનુમાનજીએ રામકથામાં અદભુત કાર્યો કર્યા છે. તેમનો દરેક પ્રયાસ ભગવાન રામ પ્રત્યેની તેમની અસીમ શ્રદ્ધા દર્શાવે છે.
સુંદરકાંડ: હનુમાનજીના પરાક્રમોનું કાવ્ય
રામાયણનો એક અત્યંત લોકપ્રિય અને શક્તિશાળી ભાગ છે સુંદરકાંડ. આ કાંડ મુખ્યત્વે હનુમાનજીના સાહસિક કાર્યો અને ભક્તિનું વર્ણન કરે છે, ખાસ કરીને જ્યારે તેઓ સીતા માતાની શોધમાં લંકા જાય છે.
શા માટે “સુંદરકાંડ”?
આ કાંડને ‘સુંદર’ એટલા માટે કહેવામાં આવે છે કારણ કે તેમાં હનુમાનજી દ્વારા કરવામાં આવેલા તમામ શુભ અને મંગળકારી કાર્યોનું વર્ણન છે. સીતાજીની ભાળ મેળવવી, લંકાદહન કરવું, અને રામ-રાવણ યુદ્ધ પહેલાંના મહત્વપૂર્ણ ઘટનાક્રમો, આ બધું અત્યંત સુંદર રીતે પ્રસ્તુત થયું છે.
સુંદરકાંડના મુખ્ય પ્રસંગો:
હનુમાનજીનું વિશાળ સમુદ્ર પાર કરીને લંકા પહોંચવું.
અશોક વાટિકામાં સીતા માતાને શોધવા અને તેમને ભગવાન રામનો સંદેશ આપવો.
રાવણની સભામાં તેમનું સાહસ અને લંકાદહન.
ભગવાન રામ પાસે પાછા ફરીને સીતાજીના સમાચાર આપવા.
સંકટમોચન હનુમાન: તમારી રક્ષા કરનાર
હનુમાનજીને “સંકટમોચન” તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, જેનો અર્થ થાય છે સંકટો દૂર કરનાર. ભક્તો માને છે કે તેમની પૂજા કરવાથી અને હનુમાન ચાલીસા તેમજ સુંદરકાંડનો પાઠ કરવાથી તમામ મુશ્કેલીઓ અને ભય દૂર થાય છે. ખાસ કરીને મંગળવાર અને શનિવારના દિવસો હનુમાનજીની પૂજા માટે અત્યંત શુભ માનવામાં આવે છે. તેમની પ્રિય ગદા શક્તિ અને ધર્મનું પ્રતીક છે.
હનુમાનજીનું જીવન અને તેમના કાર્યો આપણને પ્રેરણા આપે છે કે કેવી રીતે નિષ્ઠા, ભક્તિ અને સમર્પણથી કોઈપણ મુશ્કેલીનો સામનો કરી શકાય છે. તેમની વાર્તાઓ ફક્ત ધાર્મિક નથી, પણ જીવનના પાઠ પણ શીખવે છે.
(નોંધ: અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી ધાર્મિક માન્યતાઓ અને જાહેર માન્યતાઓ પર આધારિત છે, તેના માટે કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. સામાન્ય જનતાના હિતને ધ્યાનમાં રાખીને અહીં રજૂ કરવામાં આવી છે.)
