ચૈત્ર નવરાત્રીના તહેવારનું હિન્દુ ધર્મમાં વિશેષ મહત્વ છે. નવરાત્રીમાં સતત નવ દિવસ સુધી દેવી દુર્ગાની પૂજા કરવામાં આવે છે અને ઉપવાસ રાખવામાં આવે છે. ચૈત્ર નવરાત્રીના પ્રથમ દિવસે શુક્લ પ્રતિપદાના શુભ મુહૂર્તમાં માતાજીની પૂજા-અર્ચનાનો ઉત્સવ શુભ મુહૂર્તમાં કળશની સ્થાપના સાથે શરૂ થાય છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે નવરાત્રિ પર દુર્ગાની પૂજા કરવાથી દરેક પ્રકારની મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે. આ વખતે ચૈત્ર નવરાત્રી 22મી માર્ચ 2023થી શરૂ થઈ રહી છે જે 30મી માર્ચ સુધી ચાલશે.
નવરાત્રી પર માતાની કૃપા મેળવવા માટે અનેક પ્રકારના ઉપાયો અને પૂજા કરવામાં આવે છે. વાસ્તુ અનુસાર નવરાત્રીનો તહેવાર ઘરમાંથી વાસ્તુદોષ દૂર કરવાનો શ્રેષ્ઠ સમય છે. નવરાત્રી પર કરવામાં આવેલા ઉપાયોથી ઘરમાંથી દરેક પ્રકારની નકારાત્મક શક્તિઓ દૂર થાય છે અને સુખ-સમૃદ્ધિ રહે છે.
ચૈત્ર નવરાત્રીના દિવસે માતા સ્વર્ગમાંથી આવે છે અને સતત 9 દિવસ સુધી પૃથ્વી પર રહે છે. આ દરમિયાન મા દુર્ગા દરેક ભક્તના ઘરે જાય છે. આવી સ્થિતિમાં, નવરાત્રી પર માતાનું સ્વાગત કરવા અને તેમના આશીર્વાદ મેળવવા માટે, ઘરના મુખ્ય દરવાજા પર દેવી લક્ષ્મી, સ્વસ્તિક અને ઓમ ચિહ્નના શુભ ચરણ લગાવો. તેનાથી માતા ખૂબ જ ખુશ થાય છે.
નવરાત્રીના પ્રથમ દિવસે, કળશની સ્થાપના કરતી વખતે, મા દુર્ગાના પ્રથમ સ્વરૂપ મા શૈલપુત્રીની પૂજા કરવામાં આવે છે. નવરાત્રી પર કળશની સ્થાપના કરવી ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. વાસ્તુ અનુસાર, કળશની સ્થાપના કરતી વખતે તેને હંમેશા ઉત્તર-પૂર્વ કોણ પર કરવી જોઈએ. તમને જણાવી દઈએ કે ઉત્તર અને પૂર્વ દિશાની વચ્ચે ઈશાન કોણ કહેવાય છે. ઈશાનમાં તમામ દેવી-દેવતાઓનો વાસ છે. તેથી ઈશાન ખૂણાની સફાઈ કરતી વખતે નવરાત્રીના પહેલા દિવસે કલશની સ્થાપના કરો. જેના કારણે ઘરમાં દેવી લક્ષ્મીનો કાયમ વાસ રહે છે.
નવરાત્રીમાં કન્યાઓની પૂજા અને તેમને ભોજન કરાવવાનું વિશેષ મહત્વ છે. નવરાત્રીની અષ્ટમી અને નવમી તિથિએ 2 થી 10 વર્ષની વયની કન્યાઓની પૂજા કરવી ખૂબ જ ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે. એવી માન્યતા છે કે કન્યાની પૂજા કરવાથી અને ભોજન કરવાથી મા દુર્ગાની કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે અને ઘરમાં ધન અને અનાજની કમી નથી રહેતી.
નવરાત્રી પર માતાને પ્રસન્ન કરવા માટે ઘરના મુખ્ય દરવાજાની સામે રંગોળી અને તોરણનો દરવાજો અવશ્ય બનાવવો જોઈએ. તોરણ દરવાજા અને રંગોળી ઘરની સુંદરતાની સાથે માતાના વિશેષ આશીર્વાદ આપે છે. તેથી જ નવરાત્રીના દરેક દિવસે ઘરના મુખ્ય દરવાજા પર કેરી અને અશોકના પાનનો તોરણ લગાવો.
હિન્દુ ધર્મમાં કોઈપણ શુભ કાર્યમાં દીવાનું વિશેષ મહત્વ છે. દીપકને પ્રકાશ, આર્થિક સમૃદ્ધિ અને સકારાત્મકતાનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. આવી રીતે નવરાત્રી પર ઘરમાં અખંડ દીવો પ્રગટાવવો જોઈએ.
(નોંધઃ આ લેખ પ્રચલિત માન્યતાઓ પર આધારિત છે. તેના કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. લોકોની જાણકારી માટે તેને અહીં રજૂ કરવામાં આવ્યો છે.)
