ચાણક્ય નીતિ આજે પણ જીવનની દરેક પરીસ્થિતિમાં પથદર્શક છે. આચાર્ય ચાણક્યએ કહ્યું છે કે, નસીબ હંમેશાં સાથ નથી આપતું અને અનેક વખત સારું કામ કર્યા પછી પણ જ્યારે નસીબ સાથ નથી આપતું, ત્યારે તે સ્થિતિમાં વ્યક્તિએ શું કરવું જોઈએ. તેનો વિગતવાર ઉલ્લેખ ચાણક્ય નીતિમાં કરવામાં આવ્યો છે. આચાર્ય ચાણક્યએ જણાવેલા મહત્વના પાઠ વિશે અહીં જાણીએ.
આચાર્ય ચાણક્યના મતે જો ભાગ્ય અનુકૂળ ન હોય તો યોગ્ય રીતે કરેલા કામનું પણ ફળ મળતું નથી. તેઓ જણાવે કે છે કે, કોઈ પણ કાર્ય માટે ભાગ્યના સાથને પ્રયાસ જેટલું મહત્વ ન આપવું જોઈએ. ચાણક્યએ કહ્યું છે કે, જો માણસ બુદ્ધિપૂર્વક અને સાચી રીતે વર્તન કરે છે, તો ભાગ્ય પણ તેને અનુકૂળ સાથ આપે છે. વાસ્તવમાં જે કામ માત્ર સ્વાર્થ પોષવા માટે કરવામાં આવે છે, તેમાં ભાગ્યની સુસંગતતાની જરૂર પડી શકે છે, પરંતુ જનહિત માટે કરવામાં આવતા કામ પ્રત્યેની સંપૂર્ણ લાગણી પણ નસીબને કામની અનુકૂળ બનાવે છે. કામ માત્ર નસીબ પર આધાર રાખીને કામ નથી કરવામાં આવતું.
આચાર્ય ચાણક્યના મતે અવ્યવસ્થિત મન ધરાવતી વ્યક્તિમાં સારા વર્તનની શક્યતા રહેતી નથી. જે વ્યક્તિનું મન કે બુદ્ધિ સ્થિર ન હોય તેને નુક્શાન થાય છે. જે વ્યક્તિનું મન સ્થિર ન હોય તેની પાસેથી સારા વર્તનની અપેક્ષા રાખવી વ્યર્થ છે. ચાણક્યએ કહ્યું છે કે, આવી વ્યક્તિની સદભાવના સમાપ્ત થઈ જાય છે. દરેક ક્ષણે પરિવર્તનને કારણે તેમનું વલણ શ્રદ્ધાને લાયક નથી. તે ન તો કોઈ કામ પૂરું કરે છે કે ન તો તેને કોઈ લાભ થાય છે.
॥ पूर्वं निश्चित्य पश्चात् कार्यमारभेत् ॥
આચાર્ય ચાણક્યએ આ શ્લોકમાં કહ્યું છે કે, કાર્ય શરૂ કરતા પહેલા તેના વિશેના તમામ પાસાઓને ધ્યાનમાં લેવા જોઈએ. કયા પગલાં દ્વારા કામ પૂર્ણ થશે તે અંગે સંપૂર્ણ નિર્ણય લીધા પછી જ કામ શરૂ કરવું જોઈએ. તેમણે વધુમાં સમજાવ્યું હતું કે, કાર્યને લગતી તમામ બાબતોને ધ્યાનમાં લીધા વિના કામ શરૂ કરવાથી ઘણી મુશ્કેલીઓ આવી શકે છે.
(નોંધ: અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી ધાર્મિક માન્યતાઓ અને જાહેર માન્યતાઓ પર આધારિત છે, તેના માટે કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. સામાન્ય જનતાના હિતને ધ્યાનમાં રાખીને અહીં રજૂ કરવામાં આવી છે.)
