હિન્દુ પંચાંગ અનુસાર, ભાદરવા માસની શુક્લ પક્ષની પાંચમી તિથિના દિવસે ઋષિ પાંચમનું વ્રત રાખવામાં આવે છે. આ વર્ષે આ તહેવાર 20 સપ્ટેમ્બરના રોજ ઉજવાશે. હિન્દુ ધર્મમાં આ વ્રતનું ખાસ મહત્વ છે. આ દિવસે મહિલાઓ સપ્ત ઋષિયોની પૂજા કરી સુખ શાંતિ અને સમૃદ્ધિના આશીર્વાદ લે છે. એની સાથે માન્યતા છે કે ઋષિ પાંચમની સાથે વ્રત કથાનો પાઠ કરી અથવા એને સાંભળવાથી દરેક પ્રકારના દોષો અથવા પાપમાંથી મુક્તિ મળે છે.
આ વ્રત મહિલાઓ માટે ખૂબ જ ખાસ છે. આ વ્રત કરવાથી દરેક પ્રકારના પાપોમાંથી મુક્તિ મળે છે. કથા અનુસાર ઋષિ પંચમીના વ્રતનો સંબંધ મહિલાઓના માસિક ધર્મ સાથે છે. માસિક ધર્મ દરમિયાન મહિલાઓને ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓમાં ભાગ લેવાની મનાઈ છે. જો સ્ત્રી માસિક ધર્મ દરમિયાન કોઈપણ પૂજા વગેરેમાં ભાગ લે છે, તો તેને અનેક દોષો સામનો કરવો પડે છે. આવી સ્થિતિમાં ઋષિ પાંચમના દિવસે વ્રત કરવાથી સ્ત્રી દરેક પ્રકારના દોષોથી મુક્તિ મેળવી શકે છે.
ઋષિ પાંચમની પૂજા પદ્ધતિ
આ દિવસે મહિલાઓએ પોતાના ઘરની સફાઈ કરવી જોઈએ, સ્નાન કરવું જોઈએ અને સાથે કપડાં પહેરવા જોઈએ. ત્યાર બાદ એક ચોકી પર હળદર, કુમકુમ વગેરે વડે ચોરસ મંડપ બનાવીને સપ્તર્ષિની સ્થાપના કરો. સ્થાપન પછી પંચામૃત અને જળ ચઢાવો. ત્યારપછી ચંદનથી તિલક કરો અને તેની સાથે ફૂલ અને માળા અર્પણ કરો. આ પછી કપડાની સાથે પવિત્ર દોરો અર્પણ કરો. સપ્તર્ષિને શુદ્ધ ફળો સાથે મીઠાઈઓ અર્પણ કરો, અર્પણ કર્યા પછી, અગરબત્તીઓ અને દીવા પ્રગટાવીને આરતી કરો. આ સાથે ઋષિ પંચમીની વ્રત કથા વાંચો. અંતે, ભૂલ માટે માફી માંગો અને દરેકને પ્રસાદ વહેંચો. આખો દિવસ ફળહીન રહો અને વિધિ પ્રમાણે સપ્તઋષિઓની પૂજા કરો.
પૂજાનું શુભ મુહૂર્ત
આ વર્ષે ભાદરવા મહિનાના શુક્લ પક્ષની પંચમી તિથિ 19 સપ્ટેમ્બર 2023ના રોજ બપોરે 01:43 વાગ્યે શરૂ થશે અને 20 સપ્ટેમ્બર 2023ના રોજ બપોરે 02:16 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. સપ્ત ઋષિઓની પૂજા માટેનો શુભ સમય 20 સપ્ટેમ્બરના રોજ 11.01 AMથ બપોરે 01.28 વાગ્યાની વચ્ચે હશે.
(નોંધ: અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી ધાર્મિક માન્યતાઓ અને જાહેર માન્યતાઓ પર આધારિત છે, તેના માટે કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. સામાન્ય જનતાના હિતને ધ્યાનમાં રાખીને અહીં રજૂ કરવામાં આવી છે.)
