હિન્દુ ધર્મની માન્યતા અનુસાર, દેવશયની એકાદશીના દિવસે ભક્તો અને શ્રદ્ધાળુઓની પૂજા સ્વીકાર કર્યા બાદ ભગવાન વિષ્ણુ ધરતી પરથી ક્ષીર સાગરમાં શેષનાગની શૈયા પર યોગનિંદ્રામાં જતા રહે છે. આ વર્ષે આ એકાદશી 17 જુલાઈના રોજ હતી, અને આજથી ચાતુર્માસની શરૂઆત થઇ ગઈ છે, જે શ્રાવણ, ભાદરવો, આસો અને કારતક માસમાં 118 દિવસ સુધી ચાલશે. ધાર્મિક ગ્રંથો અનુસાર, આ દરમિયાન લગભગ બધા જ કાર્ય કરવાની મનાઈ હોય છે.
તો ચાલો જાણીએ, આ સમયમાં કયા કયા કામ કરવા પર ઘર, પરિવાર અને વ્યક્તિની આર્થિક સ્થિતિ પર ખુબ નકારાત્મક અસર થાય છે, જેની જીવનના અનેક પહેલુઓ પર પ્રભાવ પાડે છે?
ચાતુર્માસ છે સંયમના 4 માસ
હિંદુ ધર્મમાં ચાતુર્માસનું ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક રીતે ઘણું મહત્વ છે. આ સમયગાળો સંયમિત જીવન જીવવાનો સમય માનવામાં આવે છે. આ સમય સ્વ-સાધના અને આત્મસંયમ માટે મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે કારણ કે વિશ્વના સર્જક ભગવાન વિષ્ણુ ચાતુર્માસના ચાર મહિના નિંદ્રામાં જતા રહે છે. ખાસ કરીને આ સમયગાળા દરમિયાન જપ, પાઠ, ધ્યાન અને આત્મચિંતન કરવું જોઈએ. ગરીબ અને જરૂરિયાતમંદોને છત્રી, બુટ-ચંપલ, પૈસા અને ભોજનનું દાન કરવાથી વિશેષ પુણ્ય મળે છે.
ચાતુર્માસમાં આ કામ ન કરવા
માંગલિક કાર્યો : ધાર્મિક ગ્રંથો અનુસાર ચાતુર્માસમાં રોકા, સગાઈ, લગ્ન, ઉપનયન, મુંડન, બાળકનું નામકરણ, ગૃહ પ્રવેશ વગેરે જેવા શુભ કાર્યો ન કરવા જોઈએ. એવું કહેવાય છે કે આ સમયે આ કામો શરૂ કરવાથી તે પૂર્ણ થતા નથી અથવા તો મોટું નુકસાન થઈ શકે છે.
તામસિક ભોજન : એવું માનવામાં આવે છે કે આ સમયગાળા દરમિયાન માંસ, માછલી, ઈંડા, લસણ-ડુંગળી, આલ્કોહોલ વગેરે જેવા તામસિક ખોરાકનું સેવન ન કરવું જોઈએ. આમ કરવાથી કુંડળીમાં દોષ ઉત્પન્ન થાય છે અને ગ્રહોની દ્રષ્ટિ નકારાત્મક બની જાય છે.
સામાન્ય આહારમાં પ્રતિબંધિત વસ્તુઓ : એવું માનવામાં આવે છે કે આ ચાર મહિનામાં વ્યક્તિએ અમુક વસ્તુઓ જેમ કે દહીં, અથાણું અને અન્ય ખાટી વસ્તુઓ, લીલોતરી, લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી, રીંગણ, મૂળા વગેરે ખાવાનું ટાળવું જોઈએ. એક પ્રાચીન કહેવત પણ છે કે શ્રાવણમાં લીલોતરી, ભાદરવામાં દહીં અને છાશ, આસોમાં અથાણું અને કારતકમાં કારેલાં ન ખાવા જોઈએ. આ ખાવાથી ગંભીર સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ થઈ શકે છે, જેની સારવારમાં ઘણો ખર્ચ થઈ શકે છે.
જમીન ખોદવી : ચાતુર્માસ દરમિયાન જમીન ખોદવી કે બાંધકામ કરવું વર્જિત માનવામાં આવે છે. આ જ કારણ છે કે ચાતુર્માસ દરમિયાન મકાનનું ભૂમિપૂજન અને પાયો ખોદવામાં આવતો નથી. એવું કહેવાય છે કે આનાથી ઘરમાં જલ્દી આર્થિક સંકટ આવે છે.
નવો ધંધો શરૂ કરવો : ચાતુર્માસ દરમિયાન નવો ધંધો શરૂ કરવાનું પણ મોકૂફ રાખવું જોઈએ. આ સમયગાળા દરમિયાન લાંબા અંતરની મુસાફરી પર પણ પ્રતિબંધ છે. એવું કહેવાય છે કે તે માણસને દેવામાં ડૂબી જાય છે.
આ સિવાય આ 4 મહિનામાં કપડા પહેરવામાં પણ કેટલાક નિયમો છે. ધાર્મિક ગ્રંથો અનુસાર, આ સમયગાળા દરમિયાન રેશમી અને ઊની વસ્ત્રો પહેરવા પણ પ્રતિબંધિત માનવામાં આવે છે. આ નિયમનું ઉલ્લંઘન કરીને મેળવેલા પૈસા જલ્દી જ ગાયબ થઈ જાય છે.
(નોંધઃ આ લેખમાં આપવામાં આવેલી કોઈપણ માહિતીની ચોકસાઈ અથવા વિશ્વસનીયતાની ખાતરી આપવામાં આવતી નથી. આ માહિતી વિવિધ માધ્યમો, જ્યોતિષીઓ, પંચાંગો, માન્યતાઓ અને ધાર્મિક ગ્રંથોમાંથી એકત્રિત કરવામાં આવી છે અને તમારી સમક્ષ રજૂ કરવામાં આવી છે. અમારો ઉદ્દેશ્ય માત્ર માહિતી પ્રદાન કરવાનો છે. વધુમાં કોઈપણ ઉપયોગ માટેની જવાબદારી વપરાશકર્તાની પોતાની રહેશે.)
