ઉત્તરાખંડનું વંશી નારાયણ મંદિર હિમાલયની ગોદમાં આવેલું મંદિર છે, જે પોતાની આગવી વિશેષતાના કારણે વિશ્વભરમાં પ્રખ્યાત છે. આ મંદિરના દરવાજા વર્ષમાં માત્ર એક જ વાર રક્ષાબંધનના દિવસે ખોલવામાં આવે છે. આ કારણથી તેમને એક રહસ્યમય અને પવિત્ર તીર્થ માનવામાં આવે છે. આ દિવસે અહીં વિશેષ પૂજા અને કાર્યક્રમો થાય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે અહીં આવવું અને પૂજા કરવી વિશેષ શુભ છે અને ભગવાન વિષ્ણુના વિશેષ આશીર્વાદ મેળવવા માટે આ દિવસ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
આ દિવસે અહીં કરવામાં આવતી પૂજા અને દર્શનનું વિશેષ ધાર્મિક મહત્ત્વ માનવામાં આવે છે. રક્ષાબંધનના દિવસે અહીં દર્શન માટે ભક્તોની લાંબી કતારો લાગે છે.
વંશી નારાયણ મંદિર, ઉત્તરાખંડ
ઉત્તરાખંડના ચમોલી જિલ્લાની ઉરગામ ખીણ પર સ્થિત બંશી નારાયણ મંદિર ભગવાન નારાયણને સમર્પિત છે, પરંતુ આ મંદિરમાં ભગવાન શિવ અને ભગવાન નારાયણ (શ્રી કૃષ્ણ) બંનેની મૂર્તિઓ સ્થાપિત છે. આ મંદિર બંસી નારાયણ અને વંશી નારાયણ મંદિર એમ બંને નામથી ઓળખાય છે. અંદરથી આ મંદિરની ઉંચાઈ માત્ર 10 ફૂટ છે. અહીંના પૂજારીઓ દર વર્ષે રક્ષાબંધન પર વિશેષ પ્રાર્થના કરે છે. મંદિરની નજીક રીંછની ગુફા પણ છે, આ ગુફામાં ભક્તો પ્રસાદ બનાવે છે. કહેવાય છે કે રક્ષાબંધનના દિવસે દરેક ઘરેથી માખણ આવે છે અને તેમને પ્રસાદમાં ભેળવીને ભગવાનને ચઢાવવામાં આવે છે.
આ મંદિર કુદરતી સૌંદર્યથી ઘેરાયેલું છે
આ મંદિર કુદરતી સૌંદર્યથી ઘેરાયેલું છે, માનવ વસવાટથી દૂર છે અને અહીંથી પહાડોના સુંદર નજારા જોવા મળે છે. આ મંદિર સુધી પહોંચવા માટે ગાઢ ઓકના જંગલોમાંથી પસાર થવું પડે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ મંદિર 6ઠ્ઠી થી 8મી સદીની આસપાસ બાંધવામાં આવ્યું હતું.
રક્ષાબંધન પર ભક્તોની ભારે ભીડ હોય છે
આ મંદિર વિશે એક રસપ્રદ માન્યતા છે કે, રક્ષાબંધનના દિવસે વંશી નારાયણ મંદિરમાં જે બહેનો પોતાના ભાઈઓને રાખડી બાંધે છે તેમને સુખ, સમૃદ્ધિ અને સફળતાના આશીર્વાદ મળે છે અને તેમના ભાઈઓને તમામ મુશ્કેલીઓ અને પરેશાનીઓમાંથી મુક્તિ મળે છે. તેથી રક્ષાબંધનના દિવસે અહીં મોટી સંખ્યામાં લોકો દર્શન માટે આવે છે. આ દિવસે અહીં વિશેષ પૂજા કરવામાં આવે છે. પૂજા બાદ પ્રસાદનું વિતરણ કરવામાં આવે છે. સાંજે સૂર્યાસ્ત થતાં જ આગામી રક્ષાબંધન સુધી મંદિરના દરવાજા ફરીથી બંધ કરી દેવામાં આવે છે.
મંદિરને લગતી પૌરાણિક કથા
વંશી નારાયણ મંદિર સાથે એક પૌરાણિક કથા જોડાયેલી છે, આ કથા અનુસાર ભગવાન વિષ્ણુ તેમના વામન અવતારમાંથી મુક્ત થયા બાદ અહીં પ્રથમવાર પ્રગટ થયા હતા. એવું માનવામાં આવે છે કે આ સ્થાન પર દેવ ઋષિ નારદે ભગવાન નારાયણની પૂજા કરી હતી. ત્યારથી એવું માનવામાં આવે છે કે નારદજી અહીં વર્ષના 364 દિવસ ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરે છે અને તેથી એક દિવસ માટે નીકળે છે, જેથી ભક્તો પણ અહીં ભગવાન નારાયણની પૂજા કરી શકે. આ કારણથી આ મંદિરના દરવાજા વર્ષમાં માત્ર એક જ વાર રક્ષાબંધનના દિવસે ખુલે છે.
(નોંધઃ આ લેખમાં આપવામાં આવેલી કોઈપણ માહિતીની ચોકસાઈ અથવા વિશ્વસનીયતાની ખાતરી આપવામાં આવતી નથી. આ માહિતી વિવિધ માધ્યમો, જ્યોતિષીઓ, પંચાંગો, માન્યતાઓ અને ધાર્મિક ગ્રંથોમાંથી એકત્રિત કરવામાં આવી છે અને તમારી સમક્ષ રજૂ કરવામાં આવી છે. અમારો ઉદ્દેશ્ય માત્ર માહિતી પ્રદાન કરવાનો છે. વધુમાં કોઈપણ ઉપયોગ માટેની જવાબદારી વપરાશકર્તાની પોતાની રહેશે.)
