વ્યસ્ત લાઈફસ્ટાઈલના કારણે લોકોમાં તણાવ અને ચિંતા જેવી સમસ્યાઓ પણ વધી રહી છે. તેનું મુખ્ય કારણ ઊંઘનો અભાવ છે. ટેક્નોલોજીના આ યુગમાં લોકો ગેજેટ્સ સાથે વધુ સમય વિતાવે છે, જે ઊંઘને ઘણી અસર કરે છે. જો આપણે દરરોજ યોગ્ય રીતે ઉંઘ ન લઈએ તો ઘણી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
ઊંઘ અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય વચ્ચે ઊંડો સંબંધ છે, જેને સમજવું ખૂબ જ જરૂરી છે. ઊંઘ માત્ર શારીરિક ઉર્જા મેળવવા માટે જ જરૂરી નથી પરંતુ માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે પણ અત્યંત જરૂરી છે. ખરાબ ઊંઘ માનસિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ વધારી શકે છે.
માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર ઊંઘની અસર
- ઊંઘનો અભાવ ગુસ્સો, ચીડિયાપણું અને ઉદાસી જેવી લાગણીઓને વધારી શકે છે. તે ચિંતા અને ડિપ્રેશનને પણ જન્મ આપી શકે છે.
- નબળી ઊંઘ બૌદ્ધિક ક્ષમતા, સર્જનાત્મકતા અને યાદશક્તિને અસર કરે છે. લાંબા ગાળે આનાથી માનસિક ક્ષમતામાં ઘટાડો થઈ શકે છે અને અલ્ઝાઈમરનું જોખમ વધી શકે છે.
- ઊંઘનો અભાવ સ્ટ્રેસ હોર્મોન કોર્ટિસોલના સ્ત્રાવમાં વધારો તરફ દોરી જાય છે, જે સમય જતાં તણાવની સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે.
જોખમી પરિબળો શું છે?
- ઊંઘવામાં મુશ્કેલી ચિંતામાં વધારો કરી શકે છે.
- હતાશા અને ઊંઘને નજીકના સંબંધો છે. ઓછી ઊંઘથી સ્ટ્રેલ લેવલમાં વધારો થઈ છે અને સ્ટ્રેલ ઊંઘમાં ખલેલ પહોંચાડી શકે છે.
- લાંબા સમય સુધીની ચિંતા ઊંઘને અસર કરી શકે છે અને માનસિક સ્વાસ્થ્યને બગાડે છે.
ઊંઘમાં સુધારો કરવાની રીતો
- સારી ઊંઘ મેળવો : ઊંઘનું નિયમિત સમયપત્રક બનાવો અને સૂતા પહેલા કેફીન અને ઈલેક્ટ્રોનિક ગેજેટ્સ ટાળો.
- જ્ઞાનાત્મક બિહેવિયર થેરપી: અનિદ્રા માટે આ એક અસરકારક સારવાર છે, જે નેગેટિવ વિચારોને સુધારે છે.
- માઇન્ડફુલનેસ અને હળવાશની ટેકનિક : ધ્યાન અને ઊંડા શ્વાસ લેવાની કસરતો ઊંઘની ગુણવત્તામાં સુધારો કરી શકે છે.
- દવા : કેટલાક કિસ્સાઓમાં ઊંઘની સારવાર માટે દવાનો ઉપયોગ કરી શકાય છે પરંતુ ડૉક્ટરની સલાહ વિના દવા ન લો.
- નિયમિત કસરત : શારીરિક પ્રવૃત્તિ ઊંઘની ગુણવત્તા અને માનસિક સ્વાસ્થ્યને સુધારી શકે છે.
ઊંઘ અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય વિશે જાણવું અને તેનું સંચાલન કરવું એકંદર સ્વાસ્થ્ય માટે જરૂરી છે. સારી ઊંઘ અને મજબૂત માનસિક સ્વાસ્થ્ય બંનેને પ્રોત્સાહન આપવા માટે તંદુરસ્ત લાઈફસ્ટાઈલ વિકસાવવી મહત્વપૂર્ણ છે.
(નોધ: આરોગ્ય સંબંધિત લેખ વાચકના જ્ઞાન અને જાગૃતિ વધારવા માટે તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. ઉપરોક્ત લેખમાં દર્શાવેલ માહિતી વિશે વધુ વિગતો માટે તમારા ડોક્ટરની સલાહ લો.)
