હિન્દુ ધર્મમાં પિતૃ પક્ષનું વિશેષ મહત્વ હોય છે. આ વર્ષે પિતૃ પક્ષ 17 સપ્ટેમ્બરથી શરૂ થશે. પિતૃ પક્ષ દરમિયાન લોગો પોતાના પિતૃને તર્પણ કરે છે, શ્રાદ્ધમાં કાગડાને ભોજન કરાવવામાં આવે છે. આવો જાણીએ શ્રાદ્ધમાં કાગડાને કેમ ભોજન કરાવવામાં આવે છે.
કેમ કાગડાને કરાવવામાં આવે છે ભોજન
પૌરાણિક કથા અનુસાર એકવાર ભગવાન રામ અને માતા સીતા વનવાસમાં હતા. તે સમયે દેવરાજ ઈંદ્રના પુત્ર એક કાગડાના રૂપમાં ભગવાન રામની ઝુપડી પાસે ગયા હતા. તેમણે જોયું કે શ્રી રામ સૂઈ રહ્યાં હતા અને માતા સીતા તેમના ચરણ દબાવી રહ્યાં હતા. કાગડાના રૂપમાં દેવરાજ ઈંદ્રનો પુત્ર માતા સીતાના ધૈર્યની પરીક્ષા લેવાની ઉત્સુકતામાં માતા સીતાનો પગ ચાંચ મારી ઘાયલ કરી દે છે. માતા સીતાના પગમાંથી લોહી નિકળી રહ્યું હતું, છતાં સીતાજી કંઈ બોલ્યા નહીં, પરંતુ શ્રી રામની ઊંઘ ઉડી જાય છે.
કાગડાનું મૃત્યુ
ભગવાન રામે જ્યારે માતા સીતાને ઘાયલ જોયા તો તેમણે કાગડાને મારવા માટે ઘનુષ કાઢી લીધું. ટીપ સાથે મૃત્યુ તીર છોડ્યા પછી, દેવરાજ ઇન્દ્રના પુત્રને તેની ભૂલ સમજાય છે અને શ્રી રામ અને માતા સીતાની માફી માંગે છે.
મુક્તિનો મોક્ષ
શ્રી રામે કાગડાને માફ કરતા વરદાન આપ્યું કે કાગડાને પોતાનો દરેક જન્મ યાદ આવશે. કાગડાને માધ્યમથી મનુષ્ય પોતાના પૂર્વજોને મુક્તિ કે મોક્ષની પ્રાપ્તિ કરાવી શકશે. શ્રાદ્ધ કર્મ બાદ કાગડાને ભોજન કરાવવાથી પિતૃ પ્રસન્ન થાય છે. વનવાસ બાદ રામજીએ પિતા દશરથનો શ્રાદ્ધ કરવાનો હતો, ત્યારે માતાએ કાગડાની સહાયતાથી સસરા દશરથજીનું તર્પણ તથા શ્રાદ્ધ કર્મ કર્યું હતું. ત્યારથી આ પરંપરા ચાલી રહી છે.
(નોંધ: અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી ધાર્મિક માન્યતાઓ અને જાહેર માન્યતાઓ પર આધારિત છે, તેના માટે કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. સામાન્ય જનતાના હિતને ધ્યાનમાં રાખીને અહીં રજૂ કરવામાં આવી છે.)
